گردشگری شهری عامل مهمی در تمرکز و استفاده درست از فضای شهری است که هر چه گردشگران از امکانات و تسهیلات و جاذبه های شهری یک منطقه بیشتر استفاده کنند فضا و ساختار منطقه بیشتر به سمت گردشگری سوق پیدا می کنند.
مهاباد یک شهرستان کرد نشین در استان آذربایجان غربی است .
این شهرستان در جنوب آذربایجان غربی و در دامنه رشته کوه لند شیخان ، کوهستانی با آب و هوای بسیار مطبوع قرار گرفته است.
شهرستان مهاباد ۹۱ اثر ملی ثبت شده دارد و ۴۰ اثر دیگر این شهر هم در فهرست آثار ملی است.
دیدنی های مهاباد
سهولان؛ غاری سرد در دل مهاباد
سهوللن که در زبان کردی به معنای یخ بندان است غادی است در ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر مهاباد میان مهاباد-بوکان و همچنین در ۲۸ کیلومتری شهر بوکان در استان آذربایجان غربی واقع شده است.
دمای این غار در تمام طول سال ثابت و بین ۱۰ تا ۱۳ درجه بالای صفر است و عمق آب درون آن از یک متر تا ۶۲ متر است.
تالاب بین المللی کانی برازان؛ بهشتی زیبا برای پرندگان
یکی دیگر از جاهای دیدنی مهاباد تالاب بین المللی کانی برازان نخستین سایت پرنده نگری در کشور است که در بالای جاده مهاباد-میاندوآب قرار دارد .
این تالاب یکی از با ارزش ترین زیستگاه های انواع پرندگان آبزی و مهاجر و بومی در شمال غرب کشور به شمار می رود.
اگر از علاقه مندان به طبیعت باشید این تالاب شگفت انگیز و زیبا به طور حتم یکی از جذاب ترین دیدنی ها در سفر شما به مهاباد خواهد بود.
نحوه دسترسی به این تالاب بدین صورت است که در امتداد جاده ارومیه به میاندو آب از طریق کمربندی دارلک به پل دارلک میرسیم. این پل بر روی رودخانه مهاباد بنا شده است. از این پل عبور کرده و در امتداد جاده آسفالت باریکی در امتداد ساحل رودخانه مهاباد چیزی در حدود ۹ کیلومتر جلو رفته و بعد از آن به یک جاده شوسه میرسیم که طول آن ۱۰ کیلومتر است؛ آن را طی میکنیم و بعد از گذشتن از روستای قرهداغ و تپههای مشرف به آن به محدوده تالاب میرسیم.
حمام میرزا رسول (موزه مردم شناسی مهاباد) از جاهای دیدنی مهاباد
در داخل شهر مهاباد یک مکانی وجود دارد که وقتی وارد آن میشوید حال و هوایتان عوض میشود؛ این مکان دیدنی حمام میرزا رسول یا به عبارتی موزه مردم شناسی مهاباد است. این موزه نخستین موزه مردمشناسی استان آذربایجان غربی است که در یکی از حمامهای قدیمی مهاباد تاسیس شده است. با وجود اینکه زمان ساخت دقیق این حمام مشخص نیست اما با توجه به فُرمِ معماری آن که با آجرهای سرخرنگ مسجد جامع و پل سرخ شبیه است به احتمال بسیار زیاد این حمام تاریخی متعلق به دوره صفویه و قاجاریه است. این حمام هم نیز همانند حمامهای قدیمی ایران دارای رختکن، گرمخانه و فضای انتقال و گنبد است. هرکدام از گنبدهای گرمخانه و رختکن چهار نورگیر در بغل و یک نورگیر در مرکز دارد.
این حمام در کنار یکی از گذرگاههای قدیمی بازار در مرکز شهر(تقاطع خیابان طالقانی و سید نظام)قرار گرفته است. این مکان امروزه به موزه مردم شناسی در شهرستان مهاباد تبدیل شده و به عنوان یکی از جاهای دیدنی مهاباد هرسال هزاران بازدیدکننده را به خود میبیند.در بخشی از این موزه انواع ظروف سفالی، مسی، مفرغی و انواع سکههای قدیمی وجود دارد که زمانی استفاده از آن در امر داد و ستد این منطقه رایج بوده است که نام حاکمان دوران خود را به یادگار دارد. همچنین بازدید از این موزه شمارا به سبک زندگی مردم این منطقه کردنشین در آذربایجان غربی آشنا میکند.
پارک ملت مهاباد
پارک ملت یا باغ میکاییل مهاباد، پارکی زیبا و دیدنی است که در پایین دست سد مهاباد واقع شده و باشکوهترین پارک در جنوب آذربایجان غربی محسوب میشود. نور پردازی زیبا در پارک، رودخانه زیبایی که از دل این پارک میگذرد با سنگهای بزرگ و جالب داخل آب و منطقه تفریحی و گردشگری که در روبروی پارک و در دل کوه ایجاد شده، همه و همه پارک ملت مهاباد را به مکانی دیدنی تبدیل کرده است.
دریاچه سد مهاباد
اگر تمایل دارید تا از تنها سد جهان که در محدود شهری ساخته شده است دیدن کنید، سد مهاباد منتظر شماست. سد مهاباد ۵۰ سال قبل توسط مهندسان یوگسلاوی ساخته شد و از همان دوران زیبایی این سد، مورد توجه مردمان بومی و مسافران قرار گرفت. برای دیدن این جاذبه طبیعی تاریخی، بهترین زمان سفر به مهاباد بهار و تابستان است. در بهار و تابستان هوای مهاباد کاملاً مطبوع است و همین مسئله لذت سفر را برایتان دوچندان میکند. تصور کنید در یک عصر بهاری همراه دوستانتان، کنار سد مهاباد مشغول ماهیگیری هستید و یک آن هوس آب تنی میکنید، در این صورت میتوانید با احتیاط، تنی به آب بزنید و یک عصر فوقالعاده را برای خودتان رقم برنید. اگر قصد آب تنی در دریاچه سد مهاباد را دارید حتماً حوله و لباس گرم همراهتان داشته باشید.
دخمه سنگی فخریگاه در مهاباد
یکی دیگر از جاهای دیدنی مهاباد که در فاصله ۱۰ کیلومتری این شهر واقع شده دخمه سنگی فخریگاه است. قدمت این دخمه به هزارهی اول قبل از میلاد بازمیگردد و منتسب به مادهاست. برخی باستانشناسان مقبره موجود در این گوره دخمه را متعلق به یک شاهزاده مانایی میدانند. اما یک باوری در بین ساکنین روستای اگریگاش وجود دارد که میگویند این دخمه بزرگ کنده شده در دل کوه زمانی اقامتگاه فرهاد بوده و مدت زمانی را در اینجا سپری کرده و به یاد معشوق خود حجاریهایی را انجام داده است.
دخمه فخریگاه که از لحاظ معماری جز مقبرههای مهم دورهی مادهاست مدخل ورودی ندارد. این دخمه دو طبقه است که شامل چهار ستون سنگی و چند قبر است. دخمه فخریگاه در ۱۵ کیلومتری شمال شهرستان مهاباد و در جنوب روستای اگریگاش روی صخره ای از جنس رسوبات آهکی است.
مسجد جامع سرخ
مسجدجامع سرخ مربوط به دوره صفوی است و در مهاباد، داخل شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۸۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .مصالح اصلی مسجد آجر قرمز است؛ به طوری که سبب نامگذاری مسجد، به مسجد سرخ شده است. این مسجد دو ایوانه و از قدیمیترین و مهمترین بناهای تاریخی دوره اسلامی در غرب کشور به شمار میرود و توازن شکل طاق، گنبد و شبستان باعث شده که، پس از گذشت ۳۳۸ سال از زمان ساخت آن، سالم باقی بماند. از نظر مشخصات فنی، شبستان بزرگ مسجد با سه فرش انداز، ۱۰ ستون سنگی و حجرات اطراف صحن بسیار موزون ساخته شده و گیرایی روحانی خاصی دارد. مصالح به کار رفته در پی دیوارها، ستونها و کف فرش شبستان از سنگ و دیگر قسمتها از آجر است، مسجد و حجرات اطراف صحن آن، تزئین نشده و سادگی خاصی دارد.
محوطه باستانی برده کنته
محوطه باستانی آتشکده سنگی برده کنته درفاصله حدود ۶تا۷ کیلومتری شمال شهر مهاباد بر سر راه مهاباد به ارومیه و در نزدیکی روستای یوسفکند واقع شده است. یکی از آثار کهن و باستانی بسیار ارزشمند و با شکوهِ بازمانده از حکومت (ماننایی ها) و مربوط به هزاره قبل از میلاد درمهاباد که با گذشت هزاران سال همچنان استوار و پا برجاست، آتشکده کهن و خاموش برده کنته است.