نمازی که آدمی را عباد الرحمن می کند

یکی از مسائلی که آدمی از آن خیلی رنج می برد تنهایی است … این را از زبان خیلی از پدر و مادرها و پدر بزرگ و مادربزرگ ها شنیده ایم وقتی که فرزندانشان بزرگ می شوند و هرکدام سوی زندگی خودشان می روند…

به عبارت دیگر می توان از سرنوشت و سیر آفرینش انسان این گونه فهمید که انسان تنها آفریده شده و تنها از دنیا می رود و با دانستن این واقعیت، او باید کاری کند که حداقل برای آن لحظات تنهایی اش مونس و رفیقی حقیقی پیدا کرده تا با او همراه باشد : یا انیس من لا انیس له و یا رفیق من لا رفیق له …

درمان تنهایی انسان تنها خداوند است … ای رفیق کسی که هیچ رفیقی جز تو ندارد … کسی که خصلت انسانی خود را درک کند و حقیقت تنهایی خودش را بفهمد راه برای زندگی واقعی و انس با خدا برایش راحت تر است …

خیلی از ما در زندگی عادی دنیایی خودمان دوستان و رفیقانی داریم و با آن ها هم در ظاهر خیلی معاشرت داریم اما حس تنهایی واقعی را در کوران های مشکلات زندگی و سختی های زندگی به وضوح حس می کنیم … و بعد از آن این حس تنهایی زمان مرگ است … آن جا است که اگر در دنیا خداوند را رفیق خود برگزیده باشیم و ارتباط خوبی در دنیا با او برقرار کرده باشیم در لحظات سخت تنهایی آماده خواهیم بود چون می دانیم که رفیقی برای تنهایی داریم و او ما را تنها نمی گذارد…

یکی از بهترین مکان ها برای درک تنهایی واقعی انسان و اینکه بتواند از این تنهایی واقعی، رفیقی برای تنهایی لحظه مرگ داشته باشد، وقت سحر است.

«سحر» ناب‏ترین لحظه شبانه روز است. جایگاه این وقت شریف، آن‏گاه روشن می‏شود که سوگندهای خداوند متعال بر این لحظه زمانی را با تعبیرهای گوناگون قدسی در نظر آوریم.۱ سوگندهای قرآن، دلیلی است بر عظمت و اهمیت اموری که به آنها سوگند یاد شده است.

آیات قرآن در موضوع سحر و سحرخیزی، فراخوانی است که گاه از برتری وقت سحر و شکوه سحرخیزی و نشانه ها و یادگارها و نکات باریک و حقیقت های آن به گونه آشکار و بی پرده یاد کرده و همه را به شب خیزی فراخوانده: یا ایها المزمل، قم الیل الا قلیلا، نصفه او انقص منه قلیلا، او زد علیه و رتل القرآن ترتیلا ؛ ای جامه به خود پیچیده، شب را جز اندکی بپاخیز، نیمی از شب را یا کمی از آن کم کن، یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تأمل بخوان.[۱]
استغفار در سحر را غنیمت شماریم
المستغفرین بالاسحار؛ (پرهیزکاران) آمرزش طلبان در سحرگاه.[۲]… کانوا قلیلا من اللیل ما یهجعون و بالاسحار هم یستغفرون؛ و آنان (پرهیزکاران) کمی از شب را به خواب می روند و سحرگاهان آمرزش می طلبند.

یکی از بهترین اعمالی که در سحرگاه توصیه شده استغفار است و لازمه استغفار سحری، بیداری در پایان شب است و سنت مطهر از آن به نماز شب و استغفار در قنوت نماز وتر تفسیر می کند.[۳] در برخی از روایت های دینی آمده است که مقصود از استغفارکنندگان در دو آیه یاد شده، همان نمازگزاران گاه سحراند.[۴] نیز از امام رضا(علیه السلام) نقل است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) در قنوت نماز وتر، هفتاد مرتبه استغفار می کرد.[۵] مقصود از پوزش طلبان در آیه هجده سوره ذاریات، کسانی اند که در پایان شب، هفتاد مرتبه در قنوت نماز وتر استغفار کرده و از خداوند پوزش می طلبند.[۶] از امام صادق (علیه السلام) روایت است که: هر کس در گاه سحر استغفار کند از اهل این آیه به شمار می آید.[۷]

از اهل بیت (علیهم السلام) روایت است که: آگاه باشید، درودهای خداوند شامل حال اهل سحر و پوزش طلبان سحری است.[۸]

ابن عباس میگوید: هر کس در دل شب دو رکعت یا بیش تر نماز بگزارد از عبادالرحمن به شمار می آید

دو رکعت نمازی که آدمی عباد الرحمن می کند
و عبادالرحمن … والذین یبیتون لربهم سجدا و قیاما؛ و بندگان خدای مهربان… کسانی اند که شب هنگام برای پروردگارشان سجده و قیام می کنند.[۹]

سجده و قیام در شب از ویژگی های عبادالرحمن است و مقصود از بیتوته و سجده و قیام شبانه همان نماز شب است و این ویژگی اختصاصی بدان خاطر است که اطاعت شبانه سخت تر و پسندیده تر و از ریا دورتر است.

ابن عباس می گوید: هر کس در دل شب دو رکعت یا بیش تر نماز بگزارد از عبادالرحمن به شمار می آید.[۱۰]

امام صادق (علیه السلام) درباره آیه «ان الحسنات یذهبن السیئات؛[۱۱] همانا نیکی ها بدی ها را از میان می برد». فرمود: نماز شب مؤمن، گناه روز او را از بین می برد.[۱۲]