زمانی برای خندیدن

خنده و شوخی به جرأت تاثیر به‌سزایی در سلامت روانی و جسمانی افراد دارد و نباید فراموش کرد سلامت روان و جسم رابطه تنگاتنگی با هم دارند و متاثر از یکدیگرند. همان‌گونه که افکار، هیجان‌ها، احساسات و عقاید ما بر سلامت بدن تاثیر می‌گذارد، سلامت روان نیز متاثر از سلامت جسم است.

سلامت جسم
این که خنده خوب به احساس خوب منجر می‌شود، کافی است تا متوجه شویم خنده برای سلامت مفید و ضروری است. چنین احساس خوبی فقط دارای بعد روانی نیست، بلکه پیامدهای جسمانی نیز دارد. خنده و شوخی از راه‌های مختلف به بهبود وضع و سلامت جسمی ما کمک می‌کند. در اینجا به برخی از این تاثیرات می‌پردازیم:

سلامت روان
تاثیر خنده بر سلامت روان، از سلامت جسم جدا نیست که برخی از آنها عبارت است از: کاهش تنش و اضطراب، جلوگیری از افکار خودآیند منفی، بهبود روابط بین فردی، بازداری از هیجان‌های منفی، افزایش خلاقیت، کمک به پذیرش برخی مسائل (مرگ، شکست شغلی، تحصیلی و…)، افزایش بازده کاری در محیط‌های شغلی، بهبود مدیریت، افزایش اعتماد به نفس، افزایش شادی و سرخوشی، افزایش هوش هیجانی و افزایش روحیه کارگروهی و جمع‌گرایی. در مجموع می‌توان گفت خنده و شوخی بیشترین تاثیر را بر خلق و خو و هیجان‌های ما دارد و در کنار آن، در برقراری روابط اجتماعی یا بهبود آنها به ما کمک می‌کند.

آرامش ماهیچه‌ها
سالانه در سراسر دنیا هزینه‌های کلانی صرف مدیریت تنش ‌شده و شیوه‌های آرام‌سازی (relaxation) آموزش داده می‌شود، اما بد نیست بدانید یک خنده عمیق و از ته دل بسیاری از ماهیچه‌ها حتی دیافراگم را درگیر می‌کند و باعث کاهش تنش ماهیچه‌ای می‌شود. در این فرآیند حتی ماهیچه‌هایی که مستقیم درگیر نیستند هم آرام می‌شوند.

کاهش هورمون‌های تنش‌زا
در شرایط تنش‌زا، دستگاه عصبی بدن تحت تاثیر تغییرات هورمونی قرار می‌گیرد و بدن را برای جنگ و گریز آماده می‌کند. در درازمدت، تکرار چنین پاسخ‌هایی به سلامت جسمی آسیب می‌رساند، در حالی‌که آنچه بتواند باعث کاهش هورمون‌های تنش‌زا شود، به سلامت جسمی کمک می‌کند.

بهبود عملکرد دستگاه ایمنی
تنش باعث تضعیف دستگاه ایمنی می‌شود و شما را مستعد ابتلا به بیماری‌ها می‌کند؛ بنابراین، خنده که کاهش تنش و در نتیجه تقویت دستگاه ایمنی را در پی دارد، بسیار مفید است.

پژوهشگران میزان عملکرد دستگاه ایمنی را در چند نفر، قبل و بعد از تماشای یک فیلم کمدی بررسی کرده‌اند. نتایج حاکی از آن بود که میزان عملکرد پس از نمایش فیلم، سطح بالاتری داشت. همچنین تحقیقات نشان داده افراد شوخ‌طبع به بیماری‌های کمتری مبتلا می‌شوند یا این‌که مدت ابتلا در آنها کوتاه‌تر است.

در این خصوص تحقیقات گسترده‌ای در زمینه ایمیونوگلوبولین‌ها، بویژه ایمیونوگلوبولین نوع A و تاثیر خنده و شوخی در افزایش میزان آنها در خون انجام شده است. بعلاوه، خنده و شوخی نه تنها در افزایش میزان سلول‌های نوع B و A و آنتی‌بادی‌های طبیعی بدن نقش دارد، بلکه موجب بالارفتن سطح گاما اینترفرون‌ها می‌شود که در رشد سلول‌های نوع B و A و آنتی‌بادی‌های طبیعی بدن موثر است.

کاهش احساس درد
تحقیقات متعدد و نیز تجربه‌های فردی نشان داده خنده مدت زمان تحمل درد را افزایش می‌دهد. برای مثال، تحقیقی در این زمینه نشان داد، گوش کردن به موسیقی شاد، مدت زمانی را که آزمودنی‌ها می‌توانستند دست خود را در آب یخ نگه دارند، افزایش می‌داد.

تحقیقی دیگر می‌گوید در مبتلایان به دردهای روماتوئیدی، دیدن فیلم کمدی یا شنیدن موسیقی شاد باعث کاهش احساس درد می‌شود. این‌که خنده از طریق افزایش اندروفین‌ها به کاهش درد کمک می‌کند یا خیر هنوز کاملا اثبات نشده، اما مشخص است بخشی از این فرآیند از طریق کاهش تنش عضلانی صورت می‌گیرد.

تمرین قلب
برای کسانی که فرصت یا علاقه‌ای برای انجام تمرینات بدنی مانند ایروبیک، دویدن یا پیاده‌روی ندارند خنده جانشین مناسبی برای تمرین بویژه تمرین قلب، است. اگر پس از یک خنده عمیق، ضربان خود را اندازه بگیرید، خواهید دید ۱۵ تا ۲۰ بار در دقیقه افزایش داشته و این حالت به مدت ۳ تا ۵ دقیقه باقی می‌ماند. این مساله باعث شده برخی خنده را پیاده‌روی درونی بنامند. این روش بویژه برای افرادی که به هر دلیلی امکان تمرینات فیزیکی ندارند یا در بستر بیماری هستند جانشین مناسبی برای ورزش به شمار می‌رود.

سایر فواید
کاهش فشار خون: هنگام خندیدن ضربان قلب و در نتیجه میزان خون پمپ شده از طریق آن افزایش و فشار خون کاهش می‌یابد.

تنفس عمیق: خنده باعث شکل‌گیری الگوی تنفسی خاصی می‌شود که برای برخی افراد بویژه پرتنش‌ها، بسیار مفید است. در افراد مبتلا به حملات هراس یا دچار اضطراب، الگوی تنفسی به تنفس‌های غیرعمیق و در نتیجه کمبود اکسیژن و افزایش دی‌اکسیدکربن و بخار آب در شش‌ها منجر می‌شود. این نوع تنفس به جای دیافراگم، عضلات قفسه سینه را درگیر می‌کند. خنده عمیق و متناوب به خالی شدن کامل ریه‌ها از دی‌اکسیدکربن و بخار آب کمک می‌کند و در نتیجه باعث ورود اکسیژن بیشتر به داخل ریه‌ها می‌شود.

مقابله با سرطان: خنده از طریق افزایش عملکرد دستگاه ایمنی باعث افزایش مقاومت بدن در برابر سرطان و مقابله با آن می‌شود.