پارگی مینیسک زانو در ورزش چیست؟

پارگی مینیسک زانو در ورزش
ورزش در عین سودمندی فراوانی که دارد در برخی موارد ممکن است باعث آسیب در وزشکاران  شود. یکی از نواحی شایع آسیب  در رشته های مختلف ورزشی ، زانوست. زانو یک مفصل لولایی است  که در بالا توسط استخوان ران و در پایین توسط استخوان درشت نی تشکیل شده است مفصل زانو توسط عضلات و رباط های اطراف خود پایدار شده است. عضله چهار سر رانی در جلو ران و عضله همسترینگ در پشت ران قرار دارند که باعث راست شدن و خم شدن زانو می شوند.
دو رباط به نام رباط صلیبی قدامی و رباط صلیبی خلفی در زانو وجود دارد که مانع جابجایی قدامی و خلفی زانو می شود . همچنین رباط های طرفی زانو نیز در پایداری زانو و جلوگیری از حرکات جانبی زانو نقش موثر و مهمی را دارند. در مفصل زانو ،دو مینیسک داریم که یکی در طرف داخل و دیگری در خارج قرار دارند. جنس این مینیسک ها غضروفی – فیبری است و داخل آنها مقعر و خارج مینیسک ها محدب است در نتیجه در برش عرضی به صورت سه گوش دیده می شوند. غیر از قسمت محیطی مینیسک ها سایر قسمت های آن خونرسانی ضعیفی دارد.

وظایف اصلی مینیسک ها به شرح زیر است :
۱- افزایش پایداری مفصل زانو با عمق بخشیدن به سطح مفصلی
۲- انتقال و پخش نیرو های وارده به مفصل
۳- افزایش نرمی مفصل
۴- جذب شوک های ضربه

بسته به اینکه شکل پارگی مینیسک چگونه است و در کدام قسمت از آن قرار دارد پارگی های مینیسک به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود. پارگی ها ممکن است طولی، عرضی، مایل ، دسته سطلی ، شاخی ،به صورت زبانه ای (آویخته) ، یا مخلوطی از انواع قبلی باشند. پارگی های مینیسک هم در حین ورزش می تواند رخ دهد و هم در سایر فعالیت های غیر ورزشی ممکن است ایجاد شود.

علائم پارگی مینیسک چیست؟
معمولاً زمانی که افراد از ناحیه مینیسک صدمه می بینند احساس درد دارند بویژه زمانی که زانوی خود را صاف می کنند . احتمال دارد که درد خفیف باشد و شخص به فعالیت خود ادامه دهد . اگر تکه های جدا شده منیسک بین استخوان های ران و درشت نی قرار گیرند درد شدیدی رخ می دهد . چنانچه رگ های خونی مسدود شوند ممکن است تورم اندکی بعد از آسیب ایجاد شود یا در صورتی که مفصل با مایع تولید شده به وسیله سینوویوم  در نتیجه التهاب پر شود، تورم چند ساعت بعد رخ دهد.

درصورتی که سینوویوم آسیب دیده باشد، احتمالاً ملتهب شده و برای محافظت از خود مایعی تولید می کند که این امر موجب تورم زانو می گردد . گاهی اوقات صدمه ای که قبلا” رخ داده و درمان نشده باشد، ماه ها یا سال ها بعد دردناک می شود بخصوص اگر زانو مجدداً آسیب ببیند. بعد از هر صدمه ای احتمالاً زانو صدایی مثل” تیک”می دهد، قفل می شود یا احساس ضعف می کند . ممکن است که علائم صدمه مینیسک نمایان نشود اما غالباً علائم بروز کرده و نیازمند درمان می باشد

علائم مزمن
اگر به علائم حاد بعد از پارگی منیسک بی توجهی شود معمولا” این علائم بعد از گذشت چند هفته یا از بین رفته و یا تخفیف می یابد. با این حال علائمی برای بیمار باقی می ماند. مهمترین علائم پارگی منیسک بعد از گذشت چند هفته از آسیب عبارتند از:
• تورم زانو بر اثر افزایش مایع سینوویال زانو که در زبان عامه به آن آب آوردن زانو می گویند. این تورم هر وقت به زانو فشار زیادی وارد می شود بصورت دوره ای بیشتر می شود.

• درد در سطح مفصلی درست در جایی که مینیسک قرار دارد. این درد بسته به محل پارگی بر روی مینیسک داخلی یا خارجی است. درد با فشار بر روی محل آسیب بیشتر می شود.

• قفل شدن زانو که به صورت گاهگاهی ایجاد شده و مانع از باز شدن زانو می شود. گاهی اوقات خود بیمار یاد می گیرد که زانویش را با انجام حرکاتی از حالت قفل شده خارج کند.
• خالی شدن زانو یا احساس ناپایداری زانو که در این حال بیمار احساس می کند زانویش در زیر بدنش ناپایدار بوده و در حین راه رفتن به ناگهان در رفته و خالی می شود.

• لاغر شدن عضلات چهارسر ران
• احساس صدا دادن زانو بصورت کلیک یا تقه در حین خم و راست شدن

بعد از پارگی منیسک بهبود نخواهد یافت زیرا فاقد رگ خونی مستقیم است.مواد غذایی منیسک ها با توجه به قانون اسمز از مایع سنوویال تأمین می شود.بعد از پارگی می نیسک قسمت پاره شده سخت شده و در نهایت آتروفی می شود.

درمان پارگی مینیسک
درمان پارگی مینیسک شامل دو مرحله است یکی فاز حاد و دیگری فاز مزمن. در فاز حاد آسیب باید در ابتدا فرد را از بازی خارج کرد به وی استراحت داد و زانو را تحت کامپرشن و درمان با یخ قرار داد. معمولا در هر یک ساعت بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه از یخ بر روی موضع استفاده می شود بهتر است از تماس مستقیم یخ با بافت پرهیز شود زیرا ممکن است باعث آسیب پوست شود. این درمان باعث کاهش تورم و التهاب در بافت آسیب دیده می شود.درمان فاز حاد معمولا بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت به طول می انجامد.

در فاز مزمن درمان تاکید بر روی بازتوانی و در صورت داشتن اندیکاسیون ، عمل جراحی است. نوع درمان بر حسب سن فرد ، میزان فعالیت و تحرک فرد ، میزان و ناحیه پارگی مینیسک  و مدت زمانی که از پارگی گذشته است تغییر می کند. ناحیه ای که در یک سوم خارجی مینیسک قرار دارد دارای خونرسانی خوبی است و پارگی هایی که در این قسمت هستند ممکن است به طور خودبخودی یا با عمل جراحی ترمیم شوند.

ناحیه دو سوم مرکزی به صورت خود به خودی یا عمل جراحی ترمیم نمی شود بلکه احتیاج به جراحی و خارج کردن مینیسک به صورت کامل یا نسبی دارند که این عمل معمولا به وسیله آرتروسکوپی و توسط جراح متخصص ارتوپدی انجام می شود.
درمان فیزیوتراپی
بعد از عمل جراحی ورزشکاران باید تحت فیزیوتراپی قرار بگیرند که ممکن است این درمان برحسب نوع عمل جراحی تا چندین ماه طول بکشد و شامل مراحل مختلف درمانی می باشد . بعد از طی این مراحل ورزشکار برای بازگشت به رقابت و شرکت در مسابقات آماده شده است.