فیلم ها و چهره های خبر ساز سال ۱۳۹۱

 می‌گویند «سالی که نکوست از بهارش پیداست»، بیایید نگاهی به وضعیت سینما از ابتدای سال تا امروز بیندازیم. با یک حساب سرانگشتی و یک نگاه تمام قد، می‌بینیم که سینما در این سالی که داریم کم‌کم به پایانش نزدیک می‌شویم، سال خوبی را سپری نکرد.

سالی که شاید بتوان آن را بدترین سال سینمای ایران دانست. سالی که باعث شد مخاطبان زیادی با سینما قهر(به اصطلاح) کنند و برسیم به وضعیتی نزدیک به گرای صفر! وضعیتی که به گفته سینماگران برای درست کردنش نیاز به زمان زیادی است. سینمای امسال، هرچه که بود، به روزهای پایانی‌اش نزدیک می‌شود. به روزهای آخر اسفند نزدیک می‌شویم و سینما یک سال دیگر را پشت سر گذاشت. مطلب پیش‌رو، گزارشی است از تمام اتفاقات این سال؛ از پرفروش‌ترین فیلم‌ها تا خبرسازترین افراد…

کسی نیست که اکران نوروز امسال را به یاد نداشته باشد. همان اکران مشهورکه باعث شد به اعتراف بسیاری از سینماگران، سینما آسیب ببیند و تا آخر سال هم از جایش بلند نشود. در ابتدا اکران «خصوصی» و «گشت ارشاد» با مخالفت‌هایی روبه‌رو شد که شورای صنفی نمایش مجبور شد در میانه‌های راه اکران، این دو فیلم را از پرده سینما‌ها پایین بیاورد. اصل ماجرا این است که چیدمان اکران نوروز، یکی از جنجالی‌ترین موضوعات امسال بود. چیدمانی که باعث شد فیلم‌هایی با مضمون سیاسی در زمان اکران نوروز قرار گیرند و تنش حاصل از آن باعث برخورد بعضی نهادها با این فیلم‌ها شد. طوری که حتی اعتراضات به فیلم‌ها به صورت راهپیمایی، نمود بیرونی پیدا کرد.

بعد از آن مردم با فرار از سینماها، اعتراض خود را اعلام کردند. حتی بسیاری از صاحبان فیلم‌ها از ترس حضور فیلم‌شان در این شرایط و احتمال برخورد بد مردم و عدم استقبال از آنها، اجازه ندادند فیلم‌های‌شان اکران شود. تمام اتفاقات این یکساله باعث شد تعداد تماشاگران سینما، یک میلیون نفر کم شود. تماشاگرانی که در سال گذشته ۶ میلیون و ۷۸۰ هزار نفر در تهران و ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در شهرستان‌ها بودند.

یعنی به‌طور کلی، در تمام طول سال، حدود ۱۴ میلیون و ۲۰۰هزار نفر به سینما رفته‌اند که معادل ۱۹ درصد از کل جمعیت کشور است و این به خودی خود فاجعه محسوب می‌شود چه برسد به اینکه بخواهد این درصد، کمتر هم بشود! اگر فروش تهران را در نظر بگیریم آن هم با متوسط قیمت بلیت، ۵۰۰۰ تومان، تعداد کسانی که به سینما رفته‌اند کمی بیشتر از چهار میلیون نفر می‌شود. یعنی ۴۰۵۶۳۴۰ نفر. در حالی که در سال گذشته دو و نیم میلیون نفر، بیشتر به سینما رفته بودند! افزایش قیمت بلیت سینما، افزایش تورم در زندگی شهری، کم بودن درآمد خانوارها و چیدمان غلط اکران، دست به دست هم داده تا سینمای امسال، سینمای به گل نشسته‌ای باشد.

نکته قابل تامل این است که از میان ۵۴ فیلمی که امسال اکران شدند، نزدیک به چهل فیلم، کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان در گیشه فروخته‌اند! فیلم‌هایی که برای ساخت‌شان حداقل نزدیک به ۷۰۰ میلیون تومان هزینه شده است. همه این اتفاقات در حالی است که امسال، ۷۰ سینما هم از گردونه اکران فیلم‌ها خارج شدند و این خودش ضربه‌ای جبران‌ناپذیر‌ بدنه سینما بود.

پرفروش‌ترین فیلم‌ها

امسال فقط ۹ فیلم توانستند فروش بالای یک میلیارد داشته باشند که شاید بشود گفت، همین فیلم‌ها بودند که سینما را نجات دادند. با این وجود بسیاری از سینما‌ها دربیانیه‌ای اعلام کردند که اگر روال فروش فیلم‌ها به همین صورت ادامه پیدا کند حتما دست به تعطیلی سینما می‌‌زنند و این یعنی آینده‌ای نامعلوم برای سینما! در جدول شماره یک به فیلم‌های پرفروش اشاره شده است.

کم فروش‌ترین فیلم‌ها

امسال را بدترین سال سینمای ایران معرفی می‌کنند. سالی که در آن بیش از ۷۰ درصد فیلم‌ها فروش بسیار پایینی داشتند. در جدول شماره ۲، فیلم‌هایی که کمتر از ۱۰۰ میلیون فروش داشته‌اند معرفی شده‌اند. (جدول شماره ۲)

پرستو صالحی: در اواسط فروردین ماه امسال، یادداشتی در رابطه با فساد در سینما در صفحه‌اش در یکی از شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که باعث بازتاب گسترده‌ای شد. تا جایی‌که حتی بهرام رادان در جواب آن، یادداشتی منتشر کرد و گفت صالحی می‌خواسته با این حرف‌ها خودش را مطرح کند. صالحی در مصاحبه‌ای که انجام داده، گفته بود ۴۰ درصد از افراد سینمایی پشت دوربین فاسد هستند.

مسعود بخشی: با ساخت اولین فیلم بلند سینمایی خود درباره خرمشهر، حسابی جنجال به پا کرد. این فیلم که به تهیه‌کنندگی ایران و فرانسه با نام یک خانواده محترم ساخته شد، تنها نماینده ایران در جشنواره شصت و پنجم فیلم کن(خرداد ماه ۹۱) بود که نظر منتقدان را به خود جلب کرد. این فیلم حتی جایزه بهترین فیلم در بخش افق‌های تازه را در جشنواره بین‌المللی فیلم ابوظبی گرفت و از همانجا جنجال‌ها به وجود آمد. داستان فیلم درباره یکی از رزمندگان ایرانی است که در جبهه بوده و بعد از پایان جنگ دچار تغییراتی می‌شود. اما این فیلم به خاطر مضمونش و آنچه که آن را سیاه‌نمایی می‌خوانند، بازتاب‌های خوبی در ایران نداشت. آنقدر که سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد درباره‌اش گفت: «تهیه‌کنندگان و کارگردانانی که بدون مجوز فیلم می‌سازند و در جشنواره‌هایی که سیاه‌نمایی می‌کنند حضور می‌یابند، تاوان آن را خواهند پرداخت.»

لادن طباطبایی: اوایل شهریور ماه امسال برای همیشه از دنیای بازیگری خداحافظی کرد. انتشار نوشته‌ای درباره بخش هفتم مجموعه «شام ایرانی» ساخته بیژن بیرنگ با میزبانی لادن طباطبایی در شبکه ایران، واکنش شدید این بازیگر را به دنبال داشت. در این نوشته آمده بود که طباطبایی آنقدر ثروتمند است که در خانه‌اش کلفت(!) دارد و درباره زندگی او اظهارنظر شده بود. طباطبایی هم در یک روزنامه صبح کشور با چاپ جوابیه شدیداللحنی به این نوشته، به دلیل این شرایط و رنجش‌هایش از بازیگری خداحافظی کرد.

سیدمحمد حسینی: بعد از اینکه اواخر شهریور ماه، فیلم یه حبه قند به کارگردانی رضا میرکریمی به عنوان نماینده ایران برای شرکت در اسکار معرفی شد، وزیر فرهنگ و ارشاد به نشانه اعتراض به فیلمی موهن که درباره پیامبر اعظم(ص) ساخته شده بود، اسکار را تحریم کرد. حسینی، اوایل مهرماه درباره این اتفاق گفت: «چندی پیش خبر اهانت یک فیلم‌ساز آمریکایی به ساحت مقدس پیامبر(ص) را شنیدیم که متاسفانه ساخت این فیلم اهانت آمیز خشم همه مسلمانان را برانگیخت. با توافق حوزه هنری به عنوان تهیه‌کننده این اثر سینمایی و جناب میرکریمی، تصمیم گرفته شد با عدم حضور این فیلم در اسکار، دنیا را از اعتراض سینماگران مسلمان ایران آگاه کنیم.»

علیرضا سجادپور: اواسط دی ماه، از سمت خود در معاونت آثار سینمایی استعفا داد و استعفایش توسط جواد شمقدری، رئیس سازمان سینمایی پذیرفته شد. در ابتدا گفته می‌شد این استعفا به خاطر توافقی است که بین سازمان سینمایی و حوزه هنری بر سر سینما آزادی پیش آمده. اما بعدا سجادپور اعلام کرد اینها شایعه است و برای بازگشت به دنیای فیلم‌سازی استعفا داد‌ه است.

جواد شمقدری: اوایل اسفند ماه، طی مصاحبه‌ای گفت سازمان سینمایی به سفارش رئیس‌جمهور، سال گذشته در فرآیند اسکار به شکلی لابی‌گری کرد که «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان را دریافت کند. این در حالی است که او سال گذشته درباره اسکار گفته بود: «اسکار یک اتفاق سینمایی است که در کشور آمریکا اتفاق می‌افتد و جنس آن شبیه به جشن سینمای گچساران است.»

مسعود فراستی: اواسط اسفند ماه امسال به ناگاه خبر کناره‌گیری فراستی از برنامه هفت در رسانه‌ها منتشر شد. او درباره این جدایی‌ گفت: «در زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر، محمود گبرلو، مجری و تهیه‌کننده برنامه هفت اعلام کرد که تصمیم دارد بعد از این در برنامه از نقد‌های نرم استفاده کند، به همین دلیل من دیگر با این برنامه همکاری نمی‌کنم.» او از هفت جدا شد و گفت اعتماد به گبرلو ساده‌لوحی بوده است.

اسدالله نیک‌نژاد: کارگردان ایرانی ساکن هالیوود که چند وقتی است نامش برای ساخت پروژه لاله بر سر زبان‌ها افتاده است. پروژه لاله که درباره لاله صدیق، قهرمان ایرانی اتومبیلرانی است یکی از گران‌ترین پروژه‌های پیش روست. ساخت این فیلم با چون و چرای زیادی همراه بود و یکی از مخالفان سرسخت بر سر راهش، کمیسیون فرهنگی مجلس است. اما این فیلم به تازگی و در اواسط اسفند، پروانه ساخت گرفته است. جدیدترین خبر درباره این پروژه جنجالی، جدا شدن علیرضا زرین‌دست، مدیر فیلم‌برداری کار از پروژه است.