در دنیای ماشینی امروز که آلودگی هوا بیداد میکند و حساسیتهای تنفسی فراوان است، تنفس دهانی زیاد دیده میشود. خیلیها به دلیل حساسیتهای تنفسی مجبورند از راه دهان نفس بکشند و دلیلش هم این است که مخاط بینیشان در این حساسیتها متورم و مسیر تنفسی بینیشان مسدود می شود. اما تنفس از راه دهان، مشکلاتی را برای افراد ایجاد میکند.
عوارض تنفس دهانی را بیش از همه دندانپزشکان احساس میکنند و ممکن است تشخیص اولیه آن را دندانپزشک تان به شما بگوید.
خشکی دهان، افزایش پوسیدگی دندانها، خشکی لبها، التهاب و بیماریهای لثه به دلیل تغییر پوشش طبیعی میکروبی دهان، بوی بد دهان و اثر سوء روی فرم فکها و صورت از عوارض مهم تنفس دهانی است. بازماندن مداوم دهان، فشار جانبی روی فک بالا را نیز افزایش میدهد.
همچنین اگر تنفس شدید دهانی در طول سالهای رشد -از کودکی تا زمان بلوغ- ادامه داشته باشد، فک بالا میتواند دچار تنگی یا کاهش عرض شده و سقف دهان عمیق و کام گنبدیشکل شود که میتواند روی تیغه بینی فشار بیاورد و انحراف بینی ایجاد کند. همه این عوارض مجددا تنفس دهانی را تشدید میکنند.
نکته دیگر این که باز ماندن مداوم دهان، موقعیت زبان و شکل فک پایین را هم میتواند تغییر دهد و صورت، حالت دراز و کشیده پیدا میکند. از سوی دیگر، فردی که دچار تنفس دهانی است، برای آنکه راحتتر نفس بکشد، سر خود را به عقب خم میکند و این مساله روی اندام او اثر منفی میگذارد.
تنفس دهانی در اثر لوزه های بزرگ
وجود لوزه سوم یا لوزههای بزرگ در سنین ۷ تا ۸ سالگی باعث تنفس دهانی در کودک میشود و همین امر در صورت تداوم، با فشار منفیای که در سقف دهان ایجاد میکند به مرور باعث کشیدهترشدن صورت و در نتیجه بستهتر شدن قوس فک بالا میشود که در موارد شدیدتر واقعا به زیبایی لطمه میزند. با تشخیص به موقع و درمان تنفس دهانی، به خوبی میشود از ایجاد این مشکل در کودک جلوگیری کرد. برای درمان باید از یک متخصص ارتودنسی و یک جراح گوش و حلق و بینی کمک گرفت.
تنفس باید از طریق بینی انجام شود و تنفس از راه دهان عوارضی همچون خشکی دهان، دراز شدن صورت، التهاب دهان ، پوسیدگی دندان و حتی مشکلات گوارشی را به همراه دارد
مشکل تکلم
افرادی که دچار تنفس دهانی ناشی از گرفتگی بینی هستند، از لحاظ تکلم مشکل دارند و معمولا تودماغی صحبت میکنند که این مساله در شکلگیری شخصیت کودکان اهمیت خاصی دارد. افرادی که در اثر تنفس دهانی دارای فک بالای جلوآمده هستند، معمولا در ادای برخی کلمات و تلفظشان دچار مشکل میشوند.
مشکلات تنفس دهانی برای کودک
تنفس از راه بینی به روند رشدی فک و صورت کمک میکند. رشد طبیعی فک و صورت میتواند در سلامت کودک بسیار مهم باشد، چون در فرآیند تنفس و تغذیه فرد در زندگی آتی بسیار موثر است. اگر کودک به صورت طبیعی از راه بینی نفس بکشد، سینوسهای فکی نیز به صورت طبیعی رشد میکنند و این رشد طبیعی به صورت غیرمستقیم در رشد فک و صورت کودک و شکل گرفتن حالات صورت او موثر است.
اگر کودک به جای تنفس با بینی، از راه دهان تنفس کند، مشکلاتی برای دهان و لثه او ایجاد خواهد شد. خشکی مداوم دهان و لثهها، مشکلات لثه و تنگی فک بالا از عوارض مهم تنفس از راه دهان است که میتواند مقدمهای برای بروز ناهنجاریهای فکی دندانی برای کودک و نیاز به انجام ارتودنسی و مرتب کردن دندانها در آینده باشد.
راه حل
شما ممکن است از راه دهان نفس بکشید، ولی ندانید که چگونه با این مشکل کنار بیایید. ابتدا باید تشخیص صحیح داده شود و با ارزیابی و معاینه دقیق بالینی و با کمک رادیوگرافی علت تنفس دهانی مشخص شود. اگر مشکل انسدادی به دلیل آناتومیک و بیماریهایی مانند پولیپ یا التهاب لوزهها و… باشد، درمان توسط متخصص گوش و حلق و بینی و با روشهای دارویی یا جراحی انجام میگیرد.
جالب است بدانید که علت اصلی بسیاری از جراحیهای بینی، همین تنفس دهانی به دلیل اختلالات ساختاری است. اما اگر تنفس دهانی، صرفا از روی عادت باشد، برای درمان می توانید از یک روش تمرینی استفاده کنید. به این ترتیب که یک تکه کاغذ را بین لبها نگه دارید و از بینی تنفس کنید. به محض باز کردن دهان کاغذ میافتد و شما نسبت به تنفس دهانی خود آگاه میشوید. این تمرین به تدریج تنفس دهانی عادتی شما را رفع میکند.
۶ عارضه تنفس دهانی
پولیپ بینی، احتقان مزمن بینی، سینوزیت، بزرگ بودن بیش از اندازه لوزهها حتی گاهی اوقات عادت به باز بودن دهان در هنگام خواب را میتوان به عنوان علل تنفس دهانی نام برد.
با اینکه بسیاری از افراد از راه دهان تنفس میکنند ولی چندان از عواقب آن باخبر نیستند. تنفس دهانی معضلی است که اگر زود درمان نشود مشکلاتاش مزمن شده، چه بسا گاهی درمان موفقی نمیتوان برای مشکل به وجود آمده در نظر گرفت.
پولیپ بینی، احتقان مزمن بینی، سینوزیت، بزرگ بودن بیش از اندازه لوزهها حتی گاهی اوقات عادت به باز بودن دهان در هنگام خواب را میتوان به عنوان علل تنفس دهانی نام برد.
در هر حال هر عاملی که سبب شود فردی نتواند به راحتی از بینی نفس بکشد ناچار خواهد بود برای کسب اکسیژن از راه دهان میزان مورد نیاز اکسیژن خود را تأمین کند.
همانطور که میدانید تنفس از راه بینی دارای محسناتی است که تنفس از راه دهان فاقد آن است، از قبیل گرم شدن هوای تنفسی، گرفته شدن گرد و غبار موجود در هوای تنفسی توسط مژکهای بینی و… هفته نامه سلامت در گزارشی به مشکلاتی که تنفس از راه دهان ایجاد میکند پرداخته است.
۱٫ تنفس دهانی چنانچه در دوران کودکی وجود داشته باشد و هیچ تلاشی در جهت رفع آن صورت نپذیرد، سبب عمیق شدن کام یا سقف دهان خواهد شد که این خود به طور ثانویه باعث کاهش قوس فک بالا میشود و به دنبال آن، جا برای قرار گرفتن دندانها در یک قوس فکی کاهش مییابد و دندانها برای جبران کمبود فضا به سمت بیرون حرکت میکنند و حالت بیرون زدگی دندانها علاوه بر زشت بودن فرم صورت خطر شکسته شدن آنها را در پی دارد.
علاوه بر دندانها، خود استخوان فک در ناحیه قدام فک بالا هم بیرون زده میشود که برای درمان این گونه موارد نیاز به ارتودنسی و جراحی توأماً است.
۲٫ تنفس دهانی سبب خشک شدن دهان میشود. با کمبود بزاق و خشک شدن دهان بستر مناسبی جهت التهاب ایجاد شده، به دنبال آن بیماریهای لثه ایجاد میشود و متعاقب التهاب لثه ممکن است بوی بد دهان نیز عارض گردد که به منظور جلوگیری از این مشکل باید علت اصلی که همانا تنفس دهانی است برطرف گردد و با درمانهای موضعی فقط یک درمان موقتی صورت میپذیرد.
۳٫ یکی از مشکلات ایجاد شده دیگر با تنفس دهانی، پوسیدگیهای دندانی در ناحیه طوق یا ناحیه لثهای است که آن هم به دنبال خشک شدن دهان و عدم خودشویی دندانها توسط بزاق حادث میگردد.
۴٫ افرادی که دچار مشکل تنفس دهانی هستند همواره لبهای خشک و ترک خورده دارند که زخم شدن مدام لبها علاوه بر مشکل جسمی، این افراد را از لحاظ روحی دچار آزردگی میکند و معمولاً این افراد از این قضیه رنج میبرند.
۵٫ افرادی که دچار تنفس دهانی ناشی از گرفتگی بینی هستند از لحاظ تکلم مشکل دارند و معمولاً تو دماغی صحبت میکنند که در نهایت در شکلگیری شخصیت کودکان اهمیت خاصی دارد.
۶٫ افرادی که در اثر تنفس دهانی دارای فک بالای جلوآمده هستند معمولاً در ادای برخی کلمات دچار مشکل میشوند و در تلفظ مشکل دارند.