تاریخچه باله:
باله (ballet)، نوعی رقص که در دوران رنسانس در قرن ۱۵ میلادی در ایتالیا متولد شد و بعد از آن به شکل رقص در فرانسه و روسیه توسعه یافت. از آن زمان تا کنون، باله به صورت فرم گسترده و بسیار فنی بر اساس اصطلاحات فرانسه شکل گرفته است. ریشه باله به شکل امروزی را در فرانسه باید جست. به مرور باله دستخوش تغییراتی اولیه با منشاء جغرافیایی شد و نمونههای باله روسی ، باله فرانسوی و باله ایتالیایی پدیدار شد. بعدها باله به انواع: باله کلاسیک، باله نئوکلاسیک و باله مدرن تقسیم شد.
حرکات باله نیاز به بدنی ورزیده دارد که حاصل سالها آموزش، یادگیری و تمرین زیاد برای حفظ مهارت خواهد بود. رقصندگان باله به انواع رقصنده کر، نیمه تک رقصنده، تک رقصنده، تک رقصنده ممتاز و تک رقصنده ستاره ردهبندی میشوند. به تمام رقصندگان زن در باله، “بالرین” میگویند که به تک رقصنده ممتاز اصطلاح “پریما بالرین” اطلاق میشود.
باله در دنیا:
از مراکز مشهوری که به نمایش آثار باله در تاریخ اختصاص داشته است باله بولشوی در روسیه، باله ملی فرانسه و باله ملی انگلستان را میتوان نام برد. امروزه بسیاری از کشورها دست کم یک سازمان ملی باله برای به نمایش درآوردن برترین استعدادهای خویش دارند. از ایزادورا دانکن، بالرین فرانسوی-آمریکایی، به عنوان مادر رقص باله مدرن یاد میشود.
باله در ایران:
باله ایران ریشه در روسیه تزاری دارد. برخی سرکس جانبازیان، تحصیلکرده لنینگراد، را به عنوان پدر باله ایران یاد میکنند. با این حال روسها در زمان قبل از کمونیسم در قزوین سالن باله تاسیس کرده بودند. اولین کمپانی دولتی باله در ایران در سال ۱۹۶۹ میلادی به نام “سازمان باله ملی ایران” افتتاح شد که تا سال ۱۳۵۷ در سطح بین المللی فعالیت میکرد.
سازمان باله ایران یک نهاد هنری غیر انتفاعی ثبت شده در کشور سوئد است. نیما کیان هنرمند و رقصپرداز باله ایرانی در سال ۲۰۰۲ سازمان منحل شدهٔ بالهٔ ملی ایران را که تا قبل از انقلاب در تالار رودکی تهران مستقر بود در سوئد و با حمایت سازمانهای فرهنگی و همپیوندی دولت آن کشور و تحت نام سازمان باله ایران (Les Ballets Persans) باز سازی کرد. رپرتوار و یا آثار انتخابی این سازمان برگرفته شده از تاریخ و فرهنگ ایران و عموماً منعکس کننده موضوعات ادبی، تاریخی، عرفانی و اجتماعی است. از این سازمان بعنوان بزرگترین طرح هنری اجراء شده در خارج از ایران پس از انقلاب نام برده شدهاست.
سازمان باله ایران یک سازمان باله بینالمللی است که تولیدات خود را در کشورهای مختلف بروی صحنه میبرد. رپرتوار کلاسیک، نئوکلاسیک و مدرن باله ایران شامل آثاری است که غالباً بوسیلهٔ نیما کیان و یا رقصپردازان خاورمیانهای خلق شدهاند. سازمان باله ایران شامل سه بخش تولید باله، آموزش و حوزه پژوهشی رقص است.
سبکها
تنوع و تکثر فنون و تکنیکهای این ورزش سبب شده سبکهای مختلفی به وجود آید. پیدایش سبکهای مختلف، مراحل و درجات این رشته را به وجود آورده است به گونهای که برای تعیین سطح فعالیت هر ورزشکار آزمونها و امتحانهایی در نظر گرفته میشود.
انجمنها و سازمانهای مختلفی که مسئولیت این رشته را در کشورهای خود برعهده دارند با توجه به مراحل آموزش و تکنیکهای ارائه شده آزمونهایی برگزار کرده و به قبولشدگان، ضمن اعطای گواهینامه و مجوز مربوطه اجازه انجام تمرینات و تکنیکهای مراحل بالاتر را صادر میکنند. تمامی ورزشکاران و هنرآموزان موظفند پس از گذراندن و فراگیری تمرینات و تکنیکهای مراحل پایینتر و قبولی در آزمون مربوط به آن مرحله، وارد مراحل بالاتر شوند.
مراحل
مراحل این رشته شامل پیش مقدماتی، مقدماتی و مراحل یک تا ۸ میباشد.
پس از گذراندن تمرینات هر مرحله، ورزشکاران در حضور مربیان تکنیکها و حرکات خواسته شده را اجرا میکنند و مربیان در صورت تایید آن، گواهی موفقیت در آن مرحله را به ورزشکار اعطا میکنند. آزمون و امتحانات نهایی هر مرحله برای کلیه ورزشکاران برگزار میشود و در صورت عدم قبولی ورزشکار، وی موظف است ضمن استمرار و تداوم تمرینات با افزایش مهارت خود پس از گذراندن آزمون و اخذ گواهی آن مرحله در تمرینات مرحله بعد حاضر شود.
ردههای سنی
در فهرست درجهبندی حرفهای این ورزش برای کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان تمرینات و تکنیکهای خاصی در نظر گرفته شده است. ورزشکاران ردههای سنی باید شرایط لازم برای حضور در هر مرحله را داشته باشند. چنانچه ورزشکاری نتواند در آزمون نهایی مرحله قبول شود، بنا به تشخیص مربی تمرینات بیشتر و مناسبتری برای او در نظر گرفته میشود تا بتواند به مرحله بالاتر برود.
متد اصلی
از مهمترین و معروفترین سبکهای این رشته میتوان به سبکهای ایتالیایی، فرانسوی، روسی و دانمارکی اشاره کرد. متد RAD که انجمن بینالمللی این رشته آن را ترویج میکند برگرفته از سبک انگلیسی آن است. این متد، معروفترین و اصلیترین بین روشهای مختلف این رشته است.
مهمترین جنبه متد RAD توجه به جزئیات در حین یادگیری است و پیشرفت به کندی صورت میگیرد.
با اینکه میزان سختی تمرینات در مراحل بالاتر، بیشتر میشود. نکته مهم این است که ورزشکاران در هر مرحله باید تمرینات را کامل و دقیق انجام دهند و فنون را به طور اصولی انجام دهند تا برای انجام تمرینات مراحلی بالاتر مشکلی نداشته باشند.
مزایای ورزش کششی – نرمشی
– این رشته، ورزش لذتبخش و شادیآفرین است و مهمترین لازمه آن تمرکز و نظم است. به علاوه به دلیل انجام تمرینات گروهی، حس تعامل و مشارکت را در افراد تقویت میکند.
– این ورزش، نیازمند اتحاد و هماهنگی است. هنگام انجام تمرین، هماهنگی و یکنواختی اندامها و قسمتهای مختلف بدن ضروری است.
– تمرینات این رشته باعث تقویت و افزایش قدرت ماهیچهها میشود.
– حفظ تعادل از مهمترین دستاوردهای این رشته ورزشی است که علاوه بر آن ظرافت و تناسب اندام را نیز به دنبال دارد.
– تمرینات این رشته به دلیل تمرکز و هماهنگی اعضا، آرامش و تقویت ذهن را به همراه دارد و موجب کاهش استرس و فشارهای عصبی میشود.
– با توجه به اینکه تمرینات این رشته، ماهیچههایی را به کار میگیرد که در سایر ورزشها کمتر به کار گرفته میشوند، انعطافپذیری اندام بدن و تقویت مفاصل از مزایای این ورزش است.
– برای درمان بیماریهای مفصلی، استخوانی وستون فقرات، استمرار و تداوم انجام تمرینات این رشته مفید و موثر است.
مزیت بهداشتی و…
– با توجه به هیجانانگیز بودن تمرینات این رشته، ارتقای مهارتهای زندگی و تقویت سلامت روانی و فیزیکی ورزشکاران از نتایج مثبت این ورزش است.
افزایش اعتماد به نفس: ممکن است تمرینات اولیه باعث ناراحتی یا انبساط خاطر ورزشکار شود اما استمرار و دقت در انجام صحیح تمرینات باعث افزایش اعتماد به نفس و تقویت روحیه ورزشکار میشود.
افزایش روحیه تعامل و ارتباط با دیگران: ورزشکاران با دیدن نحوه کار و تمرین دیگر هم رشتهای خود، نورونهای آینهای آنها فعال میشود. این نورونها باعث میشود ورزشکار، رفتار دیگران را درک کرده و تقلید مهارتهای دیگر را سریعتر بیاموزد.
توجه و تمرکز: ورزشکار باید درباره موقعیت خود نسبت به دیگران، نسبت به محل تمرین و چگونگی حرکات و تمریناتش آگاهی داشته و فاصله استاندارد و اصولی را رعایت کند. لذا رعایت این قواعد توجه و تمرکز ورزشکار را میطلبد که زمینه پیشرفت و موفقیت او را فراهم میکند.
آموزش کودکان
با توجه به هماهنگ، موزون و ریتمدار بودن تمرینات این رشته، کودکان نسبت به انجام آن سختگیر نیستند و به راحتی به انجام آن ترغیب میشوند.
افزایش قدرت، تناسب اندام و انعطافپذیری از مزایای انجام این ورزش است که برای کودکان به ارمغان میآورد.
این ورزش با توجه به اینکه به دقت و تمرکز نیاز دارد در تقویت ذهن و افزایش انگیزه کودکان به ویژه آنهایی که دارای عارضه بیشفعالی یا پراکندگی حواس هستند بسیار موثر است. با انجام تمرینات این رشته کودکان ضمن یادگیری جهتهای چهارگانه، چگونگی منظم و هماهنگ راه رفتن و دنبال کردن هدف را میآموزند.
کودکان چهار سال به بالا میتوانند تمرینات این رشته را شروع کنند. تمرینات این رشته کمک موثری برای رشد بدن است و با انجام آن کودکان به رعایت نظم و هدفگذاری تشویق و ترغیب میشوند. تمرینات این رشته باعث افزایش اعتماد به نفس، نظم، وقار، متانت و مهارت ورزشکاران میشود.
مزایای ورزش کششی نرمشی برای کودکان
– عادت به پذیرش دستورالعملها و انجام آن
– درک و رعایت نظم وانضباط حین انجام کار
– آموختن همکاری، تعادل و کنترل بدن
این رشته شباهتهایی با ورزش و تمرینات ژیمناستیک دارد. بدن عضلانی پاها و انگشتان راست و کشیده از تشابهات ظاهری ورزشکاران این دو رشته است.
فدراسیون بینالمللی
IFBC عنوان فدراسیون بینالمللی رشته ورزش کششی – نرمشی است که با اهداف کلی زیر راهاندازی شده است:
– ارتقای سطح مهارت و کیفیت ورزشکاران
– تبادل نظرات، اطلاعات و تجربیات و همکاری با فدراسیونها و انجمنهای کشورهای عضو
– برگزاری مسابقات و فستیوالها
– مردمیسازی و توسعه این رشته در بین ملل مختلف
– معرفی و حمایت از سازمانهای فعال در این رشته
– احیا و توسعه سنتهای مسابقات بینالمللی
– ارتباط با سایر نهادهای مرتبط با این رشته
– تعامل و همکاری با مقامات ملی و محلی درباره ارتقای قوانین و مناسبات اقتصادی
سازمان بینالمللی RAD
این سازمان بینالمللی وظیفه تحصیل، آموزش، تمرینات و تکنیکهای این رشته را برعهده دارد. این سازمان در سال ۱۹۲۰ با هدف ارتقای استاندارد آموزش مهارتهای این رشته در انگلستان آغاز به کار کرد و ۱۳ هزار عضو را در حدود ۸۰ کشور تحت پوشش دارد.
کشورهای عضو
هم اکنون این رشته در بالغ بر یکصد کشور فعال است و فدراسیون بینالمللی بر عملکرد آنها نظارت دارد و هر ساله مسابقات داخلی و بینالمللی با حضور ورزشکاران برگزار میشود. برخی از این کشورها عبارتند از: استرالیا، اتریش، بلژیک، برزیل، امارات متحدهعربی، کانادا، شیلی، هندوستان، اندونزی، آمریکا، انگلیس، فرانسه، غنا، یونان، اردن، لبنان، ژاپن، مالزی، نروژ، پرو، فیلیپین، پرتغال، هلند، سنگاپور، صربستان، سوئد، تایلند، ترکیه، تونس، زیمبابوه، لوکزامبورگ و