امسال نیز داستان گرانی آجیل شب عید به مانند هر سال تکرار شد؛ با این تفاوت که امسال این داستان با ابعاد پیچیدهتری تکرار میشود.
اما نمونه بارز آن که این روزها بسیار پر سر و صدا نیز شده، «پسته» است؛ این میوه که در حالت عادی نیز یک میوه «لوکس» به حساب میآید، این روزها برای بسیاری از قشرهای جامعه یک کالای «سوپر لوکس» به شمار آمده که بهای آن به ۶۰ هزار تومان نیز در بازار رسیده است.
به گزارش «تابناک»، البته رشد بهای آجیل و خشکبار از چندی پیش آغاز شده و قیمت برخی از این اقلام همچون پسته و گردو تا ۱۰۰ درصد و حتی بیش از آن افزایش یافته است. این در حالی است که ایران، خود یکی از بزرگترین و مطرحترین تولید کنندگان و صادرکنندگان خشکبار در سطح جهانی است و سالانه بیش از ششصد هزار تن انواع خشکبار در کشور تولید میشود!
یک داستان تکراری دیگر!
وضعیت افزایش قیمت این روزهای پسته کار را به جایی رسانده که صادرات این محصول برای شش ماه با دستور محمد رضا رحیمی، معاون اول رئیس جمهور متوقف شد؛ داستانی که پیش از این در خصوص اقلام پتروشیمی نیز دیده بودیم که افزایش بهای این محصولات در داخل و البته عدم تمکین صادرکنندگان به عرضه ارز در مرکز مبادلات، سرانجام به توقف صادرات برخی از این محصولات منجر شد.
حتی داستان از این هم جالبتر است. در گفتوگویی که قاسم نوده فراهانی، رئیس شورای اصناف کشور با فارس داشته، گفته که در جلسه اخیر ستاد تنظیم بازار که با حضور یکی از اعضای انجمن پسته نیز بوده، این عضو اظهار داشت که پسته با بهای۳۰ هزار تومان صادر میشود و قرار شد تا در پایان نشست، تفاهمنامهای در این خصوص امضا شود که به قیمت صادرات، پسته در داخل کشور عرضه شود اما در پایان جلسه این فرد جلسه را ترک کرد و برای همین، معاون رئیس جمهور دستور داد تا صادرات پسته برای شش ماه متوقف شود!
ممنوعیت صادرات و از دست رفتن بازار
اما اسدالله عسکر اولادی در خصوص ممنوعیت صادرات پسته، این اقدام را اشتباه دانسته و گفته در حال حاضر این ممنوعیت صادرات، موجب میشود چهار کشور آمریکا، ترکیه، یونان و در نهایت چین سود کرده و بازار صادراتی ایران را تصاحب کنند.
از سویی جلالپور، نائب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز از این کار انتقاد کرده و گفته: پستهای که امروز دولت صادرات آن را ممنوع کند و حتی قیمت آن را به هر دلیلی پایین بیاورد، دست مصرفکننده داخلی نمیرسد، به غیر از اینکه میزان زیادی پسته که صادراتی است و در هیچ شرایطی حتی با قیمتهای ارزان هم مصرف داخلی ندارد، روی دست باغداران و صادرکنندگان میماند و این نگرانی را پدید میآورد که عدهای دچار ضرر و زیان جبرانناپذیری شوند.
وی با بیان اینکه این میزان پسته در هیچ شرایطی به مصرف داخل نمیرسد، افزود: زمانی که در تمام ایران، سالانه نزدیک بیست هزار تن از دویست هزار تن پسته تولیدی مصرف میشود، چگونه میخواهیم شش ماه آینده باقی مانده پستهای را که داریم صرف داخل کنیم؛ مصرف داخلی در شرایط عادی هم این میزان مصرف را نداشته است؟
جلالپور گفته است: ۱۵۰ هزار کشاورز، تولیدکننده، فرآوری کننده و بازرگان مرتبط با صنعت پسته با ممنوعیت صادرات این محصول، دچار یک خسران جدی و ضرر و زیان بسیار میشوند و ما به شدت با این تصمیم مخالف هستیم.
البته امروز حمید صافدل اشاره کرده که در جلسهای که لحظات پیش به پایان رسید، تصمیم گرفته شد به شرط تأمین نیاز داخلی با قیمت مناسب صادرات پسته آزاد باشد. تمام تلاشمان را میکنیم تا ایران همچنان جایگاه برتر خود در صادرات پسته را در بازارهای هدف در جهان داشته باشند.
نهایت قیمت صادراتی ۸ دلار است
در همین حال گفته میشود که بهای پسته صادراتی ایران، نزدیک هشت دلار است. چندی پیش مهدی غضنفری نیز اعلام کرده بود که بهای هر تن پسته صادراتی ایران بین هفت تا هشت هزار دلار است که تقریباً برای هر کیلو معادل همان هشت دلار خواهد بود که با احتساب نرخ دلار در بازار آزاد بهای ریالی آن در حدود ۲۸ تا ۳۰ هزار تومان است.
اما چرا بهای پسته داخلی بین ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان است؟
چندی پیش حمید فیضی دبیر کل انجمن پسته، پاسخ این پرسش را این گونه داده بود که: نحوه قیمتگذاری پسته در بازار داخل با نوع صادراتی آن متفاوت بوده و نرخ صادراتی پسته ملاک قیمتگذاری قیمت داخلی نیست. اختلاف قیمت پسته داخلی با نوع صادراتی آن به دلیل کیفیت خاصی است که در بازار داخل مورد استفاده قرار میگیرد. پستهای که در بازار داخلی مورد توجه قرار میگیرد، نوع درشت و اصطلاحاً رومیزی است.
وی گفته بود: قیمت پسته در بازار داخل تابع میزان عرضه و تقاضا بوده که در مقطع فعلی با افزایش تقاضا و نوسانات نرخ دلار قیمت آن بالا رفته است.
بیش از چهار هزار تن احتکار
از سویی روز گذشته معاون برنامهریزی استانداری تهران از پلمپ پنج انبار احتکار با چهار هزار و پانصد تن پسته خبر داد.
نعمتالله ترکی گفت: پنج انبار احتکار پسته با چهار هزار و پانصد تن در استان تهران شناسایی و پلمپ شد و در صورتی که صاحبان این انبارها قیمت پستههای احتکار شده را به سی هزار در هر کیلو باز نگردانند، با حکم قضایی محصولات آنها با قیمت مصوب به فروش میرسد و جریمه نیز خواهند شد.
ترکی با تأکید بر اینکه همه خشکبار فروشها موظف هستند قیمتها را اصلاح کنند، گفت: تا روز یکشنبه فرصت دارند، نسبت به کاهش قیمت خشکبار اقدام کنند. در غیر این صورت با آنها برخورد قانونی میشود.
از ممنوعیت صادرات شش ماهه تا برخورد قانونی با محتکران و گران فروشان، از صادرات هشت دلاری تا بهای شصت هزار تومانی در داخل
پسته نیز این روزها دردسری جدید برای دولت درست کرده است. بحران ارزی و خودرویی و مرغی و غیر از آن به کنار، موضوع آجیل و خشکبار نیز این روزها دامن مردم را گرفته است.
سودهای کلانی که در این میان به جیب عدهای میرود، دقیقاً برابر با میزان ضرر و زیان کلانی است که قشرهای گوناگون جامعه قرار است از جیب خود پرداخت کنند. نکته در اینجاست تا زمانی که این برخوردها و خط و نشانها و ممنوعیتها کارگر شود (اگر بشود) احتمالاً سال نو از راه رسیده است و ایام تعطیل گذشته!
سود ۱۰۰ درصدی برخی از اقلام خشکبار این روزها تنها برای این به جیب دلالان و گرانفروشان میرود که دولت در دقیقه نود و پس از رسیدن بحران به اوج تازه دست به کار چاره اندیشی شده است. آیا داستان سالهای گذشته برای دولت و شرایط خاص کنونی، کافی نبود تا پیش از این فکری به حالی آجیل و خشکبار «دم عید» شود؟