کشتی لوچو ورزش پهلوانی و سنتی مال کجاست؟ و چه قوانینی دارد؟‎

هر شهر و منطقه از کشور عزیزمان ایران، داری فرهنگ و آداب و روس خاصی است. متناسب با این فرهنگ، بازی ها و مسابقات مختلفی در بین اقوام گوناگون وجود دارد. اما در بین تمامی ورزش ها، کشتی یک ورزشی با منش پهلوانی است و خاستگاه آن مازندران است و کشتی گیران مطرح مازندرانی و جویباری زبانزد هستند. مازندران دارای یک کشتی سنتی به نام کشتی لوچو است.

کشتی لوچو، منش پهلوانی دارد و مردانگی را به کشتی گیران دیکته می کند. این کشتی دارای سابقه ی تاریخی طولانی ای می باشد و قوانینی خاص بر آن حاکم است. به منظور زنده نگه داشتن آداب و رسوم کهن سرزمینمان و آشنایی بیشتر شما علاقه مندان ورزش های سنتی، تصمیم گرفتیم تا مقاله ای جامع در ارتباط با این ورزش پهلوانی و سنتی تهیه کنیم و در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.

معرفی کشتی لوچو

لوچو از دو کلمه هم‌وزن لو و چو ترکیب شده است که هر یک دارای معنی جداگانه است. لو به معنی لبه و کنار چیزی و واژه چو به معنی چوب است. لذا لوچو به لبه چوب اطلاق می‌شود.

در اصطلاع، لو چو به چوب بلند، با طول تقریبی ۳ متر و قطر حدود ۶ تا ۱۲ سانتیمتر گفته می‌شود که پارچه خلعتی بر بالای آن بسته می‌شود. این چوب در محل برگزاری کشتی نصب و پارچه روی آن افراشته می‌شود و مجموعا به صورت سمبل و نشانه مسابقات کشتی محسوب می‌شود.

در مسابقات بزرگ و رسمی که جوایز و هدایا گوسفند و گاو می باشد ، به پای چوب لوچو بسته می‌شود. این کشتی در حالت رسمی خود در ایام بیکاری روستاییان در یک یا چند روز متوالی که ممکن است به دو هفته نیز برسد و بیشتر در اعیاد مذهبی و ملی و قبل و بعد از نشا و یا پس از درو کردن شالی ونیز به هنگام تشکیل بازارهای محلی و عروسی‌ها، انجام می شود.

برگزار کنندگان مسابقه

برگزارکنندگان مسابقه بیشتر پیشکسوتان، ریش سفیدان و معتمدان محلی هستند. بزرگان منطقه پس از فراهم کردن مقدمات، زمان و مکان مسابقه را تعیین، و آنرا به اطلاع محلات همجوار و نیز پهلوانان و مردم سایر بخش‌ها و شهرستان‌ها می‌رسانند.

هزینه برگزاری مسابقه

هزینه برگزاری مراسم و نیز جوایز کشتی‌گیران، توسط اهالی یک یا چند روستا تامین و پرداخت می‌شود.

داور کشتی لوچو

کشتی لوچو را از یک تا سه نفر از پیش‌کسوتان این رشته داوری می‌کنند. داور یا داوران را که در وسط میدان مراقب انجام کشتی بوده و در محوطه مسابقه قدم می‌زنند میان‌مج گویند.کشتی با مراسم اولیه و مبارزه طلبی و حریف خواهی یکی از پهلوانان آغاز می‌شود.

قوانین کشتی لوچو

در این کشتی هر یک از طرفین می‌کوشد تا یک یا چند نقطه از بدن حریف را به زمین بزنند. کشتی‌گیری که در خطر می‌افتد می تواند با زدن کف دو دست به هم از ادامه مسابقه خودداری نماید اما حق خارج شدن از زمین را ندارد.

فنون و نحوه مبارزه در کشتی لوچو

از جمله فنون رایج در کشتی لوچو می توان به: دست کاپ ،غاز بال، برات، پس‌کاپ، تاش کاپ اشاره کرد. اساس کشتی لوچو بر جنبه‌های پهلوانی، احترام به حریف، پرهیز از تکبر و خودخواهی، رعایت ارزش‌های اسلامی و اخلاقی استوار است لذا هرگونه ضربه زدن به کتف، گرفتن گوش یا گرفتن انگشت دست سرچنگ و ضربه زدن با کف دست به بدن یا سر حریف، گرفتن گوشت بدن و یا آسیب رساندن عمدی، خطا محسوب می‌شود.

برنده نهایی این کشتی جوایز خود را که به پای چوب لوچو بسته شده برداشته و چوب لوچو را بر دوش گرفته به نشانه پیروزی همراه با اهالی روستا و همراهانش به محل خود می‌برد.

رسم است که در آغاز این مسابقه ساز و دهل نواخته می‌شود که حالت اعلان برگزاری مسابقه را دارد. به اعتقاد بیشتر کارشناسان، کشتی لوچو، کشتی آزاد نیست.

تحریف در کشتی لوچو

کشتی لوچو از زمانی که با کشتی آزاد آمیخته شد، اصالت خود را از دست داده ! حتّی لباسهای سنّتی لوچو از یادها رفته و به شکلهای گوناگون درآمده‌است.

لباس سنّتی لوچو از بند و شلوار مخصوص تشکیل و گاهی با کیسه‌های ضخیم دوخته می‌شد که اصطلاحاً به شلوار چاقا و کرباس معروف بود و وقتی پهلوان بند آن را محکم می‌گرفت، پاره نمی‌شد و پهلوان از این طریق قدرتش را به نمایش می‌گذاشت. امروزه به‌دلیل ازبین رفتن این لباس نمی‌شود از فنون بند و پس‌کاسه استفاده کرد.

امروزه مانند کشتی آزاد، زمانی را برای پایان کشتی لوچو گذاشتند در حالیکه در گذشته اگر کشتی چند ساعت هم به درازا می کشید باید برنده انتخاب و به مردم معرفی می شد و گوسفندی را به عنوان جایزه به فرد پیروز می دادند. همچنین اگر کسی در لوچو پیروز می شد هماورد او تا یکسال با او کشتی نمی گرفت.

این ورزش باستانی و پهلوانی در بسیاری از مناطق مختلف مازندران به ویژه در فریدونکنار، بندپی، جویبار برگزار می‌شود. از مشهورترین لوچوکارهای مازندران می‌توان به کشتی گیر نامدار و از نوابق کشتی ایران و جهان، امامعلی حبیبی اشاره کرد.

بیوگرافی امامعلی حبیبی

امامعلی حبیبی اسطوره کشتی ایران و دارنده چهار مدال طلای جهان و المپیک، در سال ۱۳۱۰ در روستای درزی کلای بابل به دنیا آمد.

حبیبی در سال ۱۳۳۲ در مسابقات قهرمانی کشور به میزبانی اصفهان و سال بعدش در مشهد شرکت کرد و در رده چهارم قرار گرفت. وی در مسابقات انتخابی ملبورن ۱۹۵۶ نیز با فن یکدست و یکپا جهانبخت توفیق را شکست داد.

وی در حالی‌که بیمار بود، موفق به کسب مدال طلای بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۵۶ در وزن ۶۷ کیلوگرم شد.

حبیبی در دوران حضورش در عرصه جهانی معروف به سریع‌ترین کشتی‌گیر جهان بود و معروف است که در مسابقه‌های جهانی تهران موفق شد دو تن از بزرگان کشتی جهان واختانگ بالاوادزه از شوروی و اسماعیل اوغان از ترکیه را مجموعا در کمتر از سه دقیقه ضربه‌فنی کند.

در ملبورن، حبیبی گمنام در دور اول المپیک مقابل آندربرگ بلندآوازه پیروز شد. در فینال نیز در مقابل بستایف از شوروی قرار گرفت و او را ضربه فنی کرد و طلای المپیک را به دست آورد.

حبیبی غیر از طلای المپیک، سه مدال طلای جهانی هم دارد. در مسابقات جهانی ۱۹۵۹ حریف نامدارش واختانگ بالاوادزه از شوروی را ضربه فنی کرد و ناخواسته، روی اجرای فن صحیح و قانونی، دنده‌هایش را هم شکست.

همچنین اسماعیل اوغان از ترکیه را هم با فن برات کلندون در یک دقیقه و ۱۵ ثانیه به سرنوشت بالاوادزه دچار کرد.

حبیبی در مسابقات جهانی یوکوهاما نتیجه‌ای تاریخی به جا گذاشت. او تمام رقبایش از جمله نماینده شوروی را ضربه فنی کرد.

در فینال هم که ورزشگاه مملو از تماشاگران ژاپنی بود، فقط ۴۵ ثانیه به نماینده میزبان امان داد. حبیبی همچنین در مسابقات ۱۹۶۲ آمریکا دوباره اوغان را ضربه فنی کرد.

حبیبی در المپیک رم هم می‌توانست قهرمان شود و دومین طلای المپیکش را صید کند. اما اتفاقی حیرت آور رخ داد و او را از گردونه مسابقات بیرون انداخت.

حبیبی در کاخ باستانی بازیلیکا با ۴ پیروزی در آستانه کسب مدال طلا ایستاد. شب ششم، باید با داگلاس بلوباخ از آمریکا کشتی می‌گرفت. حبیبی دو بار از پای راست زیرگیری می‌کند و هر دو بار خاک می‌کند. سپس با یک دست و یک پای مخالف تعادل حریف را به هم می‌زند و همان فن را تبدیل به کول‌انداز می‌کند.

لحظه‌ای شانه‌های بلوباخ با تشک آشنا شد اما بلافاصله پل زد. حدود یک دقیقه مقاومت کرد و سرانجام از زیر پل فرار کرد.

روند مسابقه کاملا یکطرفه می‌نمود. بلوباخ با اختلاف امتیاز فراوانی از حبیبی عقب بود. حبیبی که تشنه کسب امتیازات بیشتر بود، زیر زانو زده‌ای را نشان داد، در همین حین دست چپش بالا آمد و بلوباخ فرصت طلب، هوشیارانه فن رکبی را اجرا کرد.

حبیبی هم حدود یک دقیقه روی پل شکننده‌ای که بسته بود مقاومت کرد اما ستون اصلی این پل یعنی دست راستش در گروی پل شکن بلوباخ بود. امامعلی حبیبی با همین شکست ضربه فنی، چهارم شد.