وقتی دمای هوا به پایین‌تر از دمای یخ‌زدگی (صفر درجه سلسیوس) برسد، قرارگرفتن در معرض سرما به مدت طولانی، بدون تامین گرمای مورد نیاز، سبب سرمازدگی و سرماگزیدگی می شود. اگریخ‌زدگی مربوط به پوست باشد، به آن سرمازدگی می‌گویند. چنانچه یخ‌زدگی به اعماق پوست و عضله آسیب برساند، سرماگزیدگی رخ خواهد داد.
سرمازدگی
سرمازدگی ناشی از یخ زدن آب و رطوبت روی پوست است که در نتیجه آن، پوست قرمز و احتمالاً متورم میشود که اگرچه دردناک است ولی پس از گرم شدن، اثر زیادی ازآن برجا نمی‌ماند. البته سرمازدگی مکرر پوست سبب خشکی، ترک خوردن و ایجاد پوست حساس می شود.
نقاط در معرض آسیب های سرما:
بخش هایی از بدن که بیشتر در معرض آسیب های مربوط به سرما هستند، عبارتند از:
• قسمتهای برهنه و بدون لباس بدن، مانند صورت و انگشتان دست و پا و…
• قسمتهایی که بافت چربی و عضله زیادی ندارند مانند گوش و بینی، چرا که چربی و عضلات مانند سدی در برابر سرما عمل می‌کنند و مانع نفوذ سرما به بافت‌های زیرین بدن می‌شوند.
• در قسمتهایی که دور از قلب و مرکز بدن هستند جریان خون شدت کمتری دارد، لذا این اندام‌ها بیشتر در معرض سرمازدگی‌اند، چراکه جریان خون خود به نوعی حامل گرماست. بعضی از این قسمتها عبارتند از: انگشتان دست و پا.
علایم سرمازدگی:
علایم سرمازدگی عبارتنداز: سردشدن، قرمزی، تورم، سفت شدن پوست، دردناکی، بی‌حسی، خارش، ترک‌خوردگی پوست.
کمک های اولیه سرمازدگی:
گذاشتن عضو سرمازده درمجاورت نواحی گرم بدن یا آب گرم با دمای حدود ۳۹ تا ۵/۴۰ درجه سلسیوس (نه داغ)، پیچاندن در پتو برای اینکه عضو یخ زده به آرامی گرم شود.
ناحیه را مالش ندهید.
اگر سرمازدگی وسیع باشد یا اینکه مصدوم هشیار نباشد باید وی را به بیمارستان منتقل کرد زیرا سرمازدگی ممکن است علامتی از یک سرما گزیدگی در حال پیشرفت باشد.
علایم سرماگزیدگی:
علایم سرماگزیدگی عبارتند از: رنگ پوست سفید یا زرد مایل به خاکستری میشود؛ براق شدن پوست؛ احساس سرمای شدید در ناحیه آسیب دیده؛ بی‌حس شدن و گزگز کردن؛ وقتی پوست را به آرامی و محکم فشار دهید در سطح پوست، سفتی و در بافت زیرین آن نرمی احساس می‌کنید.
کمک های اولیه سرماگزیدگی:
مصدوم را از محیط سرد به مکانی گرم ببرید.
لباس یا چیزهایی را که ممکن است جریان خون را مختل کند، درآورید.
یک گاز استریل یا پارچه تمیز و خشک را بین انگشتان دست و پای یخ‌زده بگذارید تا رطوبت را به خود جذب کند و مانع به هم چسبیدن انگشتان شود.
ناحیه یخ‌زده را بالا نگه دارید تا درد و تورم کاهش یابد.
مصدوم را به مراکز درمانی منتقل کنید.
چنانچه مصدوم در یک منطقه غیرمسکونی و به دور از مراکز درمانی است، از روش مرطوب کردن به صورت زیر استفاده کنید:
ناحیه سرماگزیده را در آب گرم (۳۹ تا۴۰ درجه سلسیوس) قرار دهید. دمای آب را با اضافه کردن آب گرم به آن ثابت نگه دارید. معمولاً۲۰ تا۴۰ دقیقه طول میکشد تا بافت نرم شود. برای آسیب‌های صورت یا گوش، یک پارچه گرم و مرطوب روی آن بگذارید و آن را مرتب عوض کنید.
پس از آنکه یخ ناحیه آسیب‌دیده آب شد:
روی نواحی آسیب‌دیده یک گاز استریل خشک بگذارید تا رطوبت را جذب کند و مانع به هم چسبیدن آن‌ها شود.
از تماس ناحیه آسیب‌دیده با بستر خودداری کنید و مصدوم را طوری بخوابانید که بر عضو سرماگزیده فشار وارد نشود.
ژل صبر زرد (آلوورا) رابرای ترمیم پوست به ناحیه آسیب‌دیده بمالید.
به مصدوم آسپیرین (فقط برای بزرگسالان) یا ایبوپروفن بدهید تا درد و التهاب کاهش یابد.
هیپوترمی:
یکی از آسیب‌های سرما، هیپوترمی یا کاهش شدید دمای بدن است. البته هیپوترمی ممکن است در یک روز تابستانی یا در مناطق گرمسیر نیز رخ دهد و لازم نیست دمای محیط به زیر صفر درجه سلسیوس برسد. وقتی که بدن نتواند گرمای ازدست رفته را جبران کند، هیپوترمی پیش می‌آید. چنانچه هیپوترمی اتفاق افتاده و دمای مرکزی بدن به زیر ۳۵ درجه سلسیوس برسد، تهدید کننده حیات خواهد بود.
علایم هیپوترمی:
o لرز: لرزیدن اولین و مهمترین دفاع بدن در برابر کاهش دماست که از این روش، گرما تولید می‌کند و هنگامی رخ می‌دهد که دمای بدن ۱ درجه کاهش یابد. اگر همراه با کاهش هوشیاری مصدوم، لرز متوقف شود یعنی دمای مرکزی بدن تا ۳۲ درجه کاهش یافته است. اگر توقف لرز با بهبود وضع مصدوم همراه باشد، یعنی دمای مرکزی بالا رفته است.
o تغییر در وضع روانی: این حالت یکی از اولین نشانه‌های هیپوترمی است. افت حافظه، نداشتن آگاهی از زمان و مکان، بی‌تفاوتی، تغییر در شخصیت مانند پرخاشگری غیرعادی، زیرلب حرف زدن و تلوتلو خوردن حین راه رفتن از نمونه‌های تغییر در وضع روانی است.
o شکم خنک: پشت دستتان را روی شکم مصدوم بگذارید، اگر دمای شکم وی پایین‌تر از دمای دست شما باشد، مصدوم دچار کاهش دمای بدن شده است.
o پایین بودن دمای مرکزی بدن: بهترین راه تشخیص هیپوترمی استفاده از دماسنج برای اندازه‌گیری دمای بدن است. چنانچه دمای مرکزی بدن به زیر ۳۲ درجه برسد، هیپوترمی شدید است. در این حالت لرزیدن مصدوم متوقف شده و برای جبران گرمای از دست رفته باید از منبع گرمای بیرونی کمک گرفت، چرا که بدن مصدوم قادر به تولید گرما نیست.
اگر دمای مرکزی بدن به بالاتر از ۳۲ درجه برسد، هیپوترمی خفیف می‌باشد. بیشتر مصدومان هیپوترمی خفیف می‌توانند با لرزیدن، خود را گرم کنند.
کمک‌های اولیه برای کسی که دچار هیپوترمی شده است:
به کمک روشهای زیر، جلوی هدر رفتن بیشتر دمای بدن را بگیرید:
مصدوم را از محیط سرد به مکان گرم بیاورید.
اطراف مصدوم را با پوشش عایق مانند حوله، پتو و… بپوشانید. سر مصدوم را نیز بپوشانید زیرا ۵۰ تا ۸۰ درصد دمای بدن از طریق سر از بین می رود. هرچه مصدوم بیشتر در معرض سرما بوده باشد، زمان بیشتری لازم است تا دمای مرکزی بدن به حد طبیعی بازگردد.
برای گرم کردن مصدوم می توان از نوارهای گرمازای شیمیایی استفاده کرد.
مبادا اعضای مصدوم را در آب گرم فرو برید.
تلاش برای گرم کردن مصدوم ممکن است سبب ایست قلبی وی شود، لذا مصدوم را از لحاظ ضربان قلب و تنفس بررسی کنید. درصورت ایست قلبی، سریعاً به او ماساژ قلبی بدهید و در صورت ایست تنفسی، به او تنفس مصنوعی بدهید.
لباس های مصدوم را درآورده و لباس خشک به تن او کنید.
مصدوم را به آرامی حرکت دهید زیرا تکان های شدید سبب ایست قلبی می شود.
مصدوم را در وضعیت خوابیده نگه دارید.
با اورژانس تماس بگیرید.
چناچه به اورژانس دسترسی ندارید، باید با هرگونه منبع گرمازا که در دسترس است مصدوم را گرم کنید. هرچند گرم کردن سطحی مصدوم، جلوی لرز او را می گیرد ولی برای مصدومی که به دور از مراکز درمانی است، این تنها راه نجات خواهد بود.
خانواده
سرگرمی
سفر وگردشگری
سلامت
فرهنگ و هنر
موبایل
وبلاگ نویسان
ورزش