بش قارداش واژهای ترکی است و به معنای «پنج برادر» میباشد و این نام بر اساس یک داستان تاریخی است که در میان مردم شهر رواج دارد. طبق این افسانه، در روزگاران قدیم پنج برادر در شهر بجنورد زندگی میکردند که به دلیل مخالفت با ظلم و ستم حکمران، تحت تعقیب مأموران قرار میگیرند. آنها میگریزند و مأموران نیز آنها را تا این مکان تعقیب میکنند. پنج برادر از خدا طلب کمک میکنند و در این هنگام پنج سوراخ در کوه ایجاد میشود که برادران به آنها پناه میبرند و از سوراخها آب گوارایی جاری میشود که تا سالها قبل و پیش از خشکسالیهای شدید تمام این ۵ چشمه آب داشتند. البته نظر دیگری نیز در خصوص این نام وجود دارد مبنی بر این که چون ۵ چشمه غار مانند سنگی وجود دارد، نامشان بش قارداش شده است. قار (=غار) و داش که در ترکی همان سنگ است. البته احتمالاً این روایت توسط کسانی مطرح شده است که به زبان ترکی آشنایی نداشتهاند. در زبان ترکی صفت قبل از اسم میآید که در این صورت اسم این مکان میباید به صورت «بش داشلِه غار» باشد در صورتی که چنین نیست.
بش قارداش یکی از جاذبههای طبیعی و گردشگری بجنورد میباشد که در زبان ترکی خراسانی به معنی پنج برادر میباشد. این اثر در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۵۷۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در فضاشی فعلی پارک بشقارداش، فضای دلنشینی همراه با نمازخانه، چندین سوپر مارکت و امکانات کامل رفاهی جهت خدمت رسانی به مسافرین و گردشگرانی که به این استان سفر میکنند ایجاد گردیده است و در طول سال به ویژه در فصل بهار و تابستان، میزبان گردشگران و شهروندان این استان میباشد.
خواص معدنی آب بش قارداش
آب چشمه بش قارداش در آبشناسی پزشکی جهت درمان بیماریهای تغذیهای، اشکالات کبدی، صفرایی و ناراحتیهای دستگاه ادراری دارای اهمیت خاصی میباشد. در تحقیقات محمدرضا غفوری استاد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران آب معدنی بش قارداش در شمار آبهای بیکربناته، کلسیم و سولفاته کلروره سرد به همراه سیلیس و آثار آهن میباشد. در اعلامیه بهداشت محیط شهرستان بجنورد به نقل از کتاب ایشان (شناخت آب معدنی و چشمههای ایران) اثرات درمانی آب بش قارداش چنین اعلام شدهاست. در اختلالات دستگاه گوارش معده، کبد، لوزالمعده و روده موثر است در اثرات سوخت و سازکلوسیدها، پروتیدها، کلسترول به ویژه اسید اوریک. در اعمال تغذیه در مورد بیماریهای معده خاصیت قلیایی این آبها به سبب خنثی کردن اسیدیته و وجود سیلیس اثر حفاظتی و تسکین دهنده دارد. در مورد رودهها بطور مستقیم نیروبخش و بطور غیر مستقیم در اثر سهولت ترشحات صفرایی و لوزالمعده سبب تغییر محتویات شیمیایی و میکروبی محیط میگردند. باید متذکر شد اینگونه آبها در تورم رودهها در اثر تخمیر اثرات نیکویی دارند. در مورد کبد و لوزالمعده از نظر تجربی گذشته از ازدیاد خاصیت، آمیلار، آب دهان و لوزالمعده نیروی اسیدزا، اوره آز، ساکاراز، آنزیمهای کلوتامیک و پیرودیک را بالا میبرند