با مراقبتهای قبل و بعد از عمل جراحی آب مروارید آشنا شوید

با تاخیر در عمل جراحی آب مروارید به تدریج بینایی فرد کاهش یافته به طوری که در حد شمارش انگشتان و یا فقط درک نور خواهد رسید، در این مرحله در تعداد کمی از بیماران ممکن است منجر به افزایش فشار داخل چشم (آب سیاه) شود و در نتیجه نیاز به جراحی اورژانس پیدا می‌کند که عوارض و خطرات آن بیشتر از جراحی معمول است.آب مروارید، کدر شدن عدسی چشم است که منجر به مشکلات بینایی می‌شود. در مراحل اولیه، استفاده از نور قوی و عینک، مشکلات بینایی ناشی از آب مروارید را کمتر می‌کند. اما در مراحل بعدی بیماری، انجام جراحی برای بهبود بینایی ضروری است. امروزه عمل جراحی آب مروارید کم خطر و بسیار موثر است.

انواع مختلف آب مروراید کدامند؟

آب مروراید ناشی از افزایش سن: عدسی نیز همانند سایر قسمت‌های بدن،‌ در طول زندگی به رشد خود ادامه می دهد و لایه‌هایی به سطح خارجی آن اضافه می‌شود که با گذشت زمان لنز سخت می شود و شفافیت خود را از دست می‌دهد.آب مروارید ناشی از افزایش سن شایع‌ترین نوع آب مروارید است و بین سنین ۶۵ تا ۷۴ سالگی، ۵۰ درصد افراد و بالای سن ۷۵ سالگی، ۷۰ درصد افراد به آن مبتلا می شوند، اما می‌تواند از ۳۵ سالگی به بعد شروع شود.

آب مروارید ناشی از سایر بیماری‌ها: این نوع آب مروارید در افرادی که بیماری‌های مشخص دیگری از جمله دیابت (بیماری قند) دارند دیده می‌شود. گاهی بروز آب مروارید در رابطه با مصرف داروهای کورتون دار است.

آب مروارید ناشی از ضربه: گاهی بلافاصله پس از صدمات چشمی و گاهی سالها بعد از آن دیده می‌شود.

آب مروارید مادرزادی: برخی بچه‌ها با آب مروراید به دنیا می‌آیند یا این‌که در کودکی به آن مبتلا می شوند که معمولا در هر دو چشم است. این آب مروارید ممکن است در بینایی اختلال ایجاد نکند، اما در صورت ایجاد اختلال حتما باید جراحی شود.

علائم شایع آب مروارید عبارتند از:

تار شدن دید چشم که بدون درد است

حساسیت به نور

تغییرات مکرر نمره عینک

دو بینی در یک چشم

احتیاج به نور بیشتر برای مطالعه

کاهش دید در شب

محو شدن یا زرد شدن رنگ ها

اگر آب مروارید عمل نشود چه اتفاقی می‌افتد؟

با تاخیر در عمل جراحی به تدریج بینایی فرد کاهش یافته به طوری که در حد شمارش انگشتان و یا فقط درک نور خواهد رسید، در این مرحله در تعداد کمی از بیماران ممکن است منجر به افزایش فشار داخل چشم (آب سیاه) شود و در نتیجه نیاز به جراحی اورژانس پیدا می‌کند که عوارض و خطرات آن بیشتر از جراحی معمول است.

بنابراین در صورتی که تشخیص آب مروارید داده شده اما به عللی جراحی آن امکان‌پذیر نیست، بیمار باید تحت نظر چشم پزشک باشد تا به مرحله اورژانس نرسد.

عدسی نیز همانند سایر قسمت‌های بدن،‌ در طول زندگی به رشد خود ادامه می دهد

درمان آب مروارید چگونه است و چه زمانی عمل می شود؟

در مراحل اولیه آب مروارید، وضعیت بینایی با استفاده از عینک، عدسی‌های بزرگ نما و نورهای قوی تر بهبود می یابد. اما اگر این تدابیر کمک کننده نباشد، جراحی تنها راه درمان است که شامل خارج کردن عدسی کدر شده و جایگزینی آن با عدسی مصنوعی است. دارو، قطره، ورزش یا عینک مانع بروز یا بهبود آب مروارید نمی شوند.

زمان عمل با توجه به نیاز و شرایط هر فرد متفاوت است. در افراد مسن که نیاز چندانی به دید کامل ندارند ممکن است دیرتر نیاز به انجام جراحی باشد. به هرحال شما با کمک چشم پزشک در این زمینه تصمیم خواهید گرفت.

آب مروارید زمانی نیاز به جراحی دارد که اختلال بینایی، انجام فعالیت‌های شغلی یا روزمره مانند رانندگی،مطالعه و تماشای تلویزیون را مختل کند و نیازی به رسیدن آب مروارید نیست .

دارو، قطره، ورزش یا عینک مانع بروز یا بهبود آب مروارید نمی شوند

تکنیک عمل آب مروارید

به­ طور کلی عمل آب­ مروارید شامل خارج کردن عدسی کدر شده و در اغلب موارد کار گذاشتن لنز مصنوعی داخل چشمی به جای عدسی طبیعی چشم است. با این وجود در بعضی شرایط نادر ممکن است لنزی داخل چشم کارگذاشته نشود.

متداول ترین برش ایجاد شده برای انجام این عمل، یک برش ۳ میلی­متری، یعنی برشی کمتر از ۱/۳ سانتی­ متر است. این برش به دلیل کوچک بودن احتیاجی به بخیه و ترمیم ندارد و پس از عمل خود به ­خود بهبود می­ یابد.

جراح سپس یک دریچه دایره ای در کپسول عدسی- غشای بسیار نازکی که عدسی را می­ پوشاند- ایجاد کرده که این فرآیند capsulorhexis نامیده می­ شود که این عمل به دقت بسیار زیادی نیاز دارد زیرا ضخامت کپسول عدسی ۴/۱۰۰۰ میلی­ متر است.

در روش Phacoemulsification از امواج اولترا سونیک (مافوق صوت) برای شکستن عدسی به ذرات ریزتر استفاده می­ شود.

این ذرات سپس با کمک یک لوله مکشی بیرون آورده می­ شوند. قسمت خلفی(عقبی) کپسول عدسی دست­ نخورده در جای خود باقی می­ ماند تا عدسی مصنوعی بر روی آن کار گذاشته ­شود.

روش Extracapsular cataract extraction زمانی به کار می­ رود که عدسی بسیار سفت  شده باشد و امواج به کار رفته در Phacoemulsification قادر به شکستن آن به ذرات ریزتر نباشند. در این روش برشی در حدود ۱۰ میلی­ متر در چشم ایجاد می­ شود و هسته عدسی به صورت یک تکه خارج شده و برش ایجاد شده نیاز به بخیه دارد.

در عمل فیکو عدسی داخل چشمی به صورت تاشو بوده و از طریق منفذ کوچک ایجاد شده به داخل چشم فرستاده می­ شود. این عدسی در مجاورت کپسول خلفی باز شده و اندازه اپتیک آن به ۶ میلی­ متر می­رسد و به وسیله بازوهای کناری که به آنها haptic گفته می­شود در داخل کپسول، محکم قرار می گیرد. معمولاً برای ثابت نگاه داشتن عدسی ­ها در داخل چشم احتیاجی به بخیه وجود ندارد.

قبل از عمل جراحی چه باید کرد؟

اگر شما می خواهید تحت این عمل قرار بگیرید در نظر داشته باشید که یک یا دو هفته قبل از جراحی، پزشک آزمایش‌هایی  درخواست می‌کند که شامل آزمایش‌های خون و ادرار، عکسبرداری از قفسه سینه و تعیین قدرت لنز داخل چشمی است. در صورتی که دچار افزایش فشار خون یا قند خون هستید قبل از عمل باید حتما زیر نظر متخصص داخلی، درمان و تحت کنترل قرار بگیرید. روز قبل از عمل حمام کنید و ۶ ساعت قبل از عمل نباید چیزی بخورید.

در حین جراحی چه اتفاقاتی رخ می دهد؟

پس از ورود به اتاق عمل کلینیک یا بیمارستان، قطره چشمی برای گشاد کردن مردمک استفاده می‌شود، سپس اطراف چشم‌ها با محلول ضد عفونی کننده شسته و تمیز می شود. عمل جراحی معمولا حدود یک ساعت طول می کشد و بدون درد است. جراحی می‌تواند تحت تاثیر بی حسی موضعی (با تزریق ماده بی حس کننده در زیر چشم و اطراف پلک) و یا با بیهوشی عمومی انجام گیرد که بستگی به وضعیت جسمانی شما و نظر متخصص قلب و جراح چشم دارد.

در روش بیهوشی عمومی معمولا در طول عمل هیچ چیز حس نخواهید کرد و پس از برخاستن از بیهوشی از عمل جراحی چیزی به خاطر نخواهید داشت. بعد از عمل روی چشم شما پانسمان گذاشته می شود و سپس مدتی در بیمارستان استراحت می کنید و  از شما مراقبت خواهد شد تا دچار مشکلی نشوید. تقریبا تمامی بیماران در همان روز می توانند مرخص شوند.

عمل آب­ مروارید شامل خارج کردن عدسی کدر شد کار گذاشتن لنز مصنوعی است

مراقبت های بعد از عمل جراحی

۱- چند روز اول بعد از عمل جراحی با کوچک ترین فشار، زخم ممکن است باز شود. بنابراین محافظ پلاستیکی را به خصوص هنگام خواب به چشم داشته باشید.

۲- محافظ پلاستیکی قابل شستشو است، لذا روزانه با آب و صابون شسته شود.

۳- داروها را طبق دستور پزشک استفاده کنید و از استفاده خودسرانه آنها خودداری نمایید.

۴- در هر مراجعه به پزشک، داروها را با خودتان ببرید و یا نام آن ها را به خاطر بسپارید.

۵- بهتر است قطره چشمی توسط فرد دیگری در چشم شما چکانده شود.

۶- تا یک هفته از سجده کردن در هنگام نماز خودداری کنید و مهر را با دست به پیشانی نزدیک کنید.

۷- در صورتی که بیش از یک نوع قطره استفاده می کنید، قطره دوم حداقل ۵ دقیقه بعد از قطره اول ریخته شود.

۸- بعد از چکاندن قطره، حداقل یک دقیقه چشم ها را ببندید و از پلک زدن های شدید خودداری کنید.

۹- در هنگام چکاندن قطره چشمی نباید نوک قطره چکان با سطح قرنیه، مژه ها یا پلک تماس پیدا کند.

۱۰- پنج روز بعد از جراحی آب مروارید بدون عارضه، استحمام بلامانع است.

۱۱- مطالعه، تماشای تلویزیون و فعالیت های عادی زندگی که توام با فعالیت شدید جسمانی نباشد بلامانع است. انجام فعالیت شدید جسمانی پس از جراحی کاتاراکت عواقب جبران ناپذیری را به همراه دارد.

۱۲- سرما یا گرمای هوا آسیبی به چشم عمل شده وارد نمی کند.

۱۳-بعد از جراحی آب مروارید، در صورتی که شماره لنز شما بر اساس بهترین دید دور تعیین شده باشد، برای دید نزدیک نیاز به عینک مطالعه خواهید داشت.

۱۴- دید شما در چند روز اول بعد از عمل جراحی ممکن است کامل نباشد که احتمالا به علت ورم موقتی قرنیه و یا وجود بخیه ها است.

۱۵- به محض ایجاد درد چشم، قرمزی، حساسیت به نور، کاهش دید و ترشح چرکی از چشم فورا به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که به جراح خود دسترسی نداشتید، به درمانگاه اورژانس چشم مراجعه کنید.

۱۶- کپسول عدسی ممکن است ماه ها یا سال ها بعد از عمل کدر شده و باعث کاهش بینایی شود. این پدیده به سهولت و با لیزر به طور سرپایی درمان می شود.

۱۷- بسیاری از افراد در معرض مشکلات و بیماری های چشمی نظیر آب سیاه چشم و جدا شدن شبکیه هستند. این بیماری ها در افرادی که تحت جراحی های چشم قرار گرفته اند، حتی اگر نتیجه عمل موفقیت آمیز باشد شایع تر است و چون در مراحل اولیه، این بیماری ها بدون علامت واضح هستند، همه افراد به خصوص کسانی که جراحی های چشم داشته اند، باید در فواصل منظم (حداقل یک بار در سال) توسط چشم پزشک معاینه شوند تا در صورت وجود این مشکلات، درمان به موقع انجام پذیرد.

پنج روز بعد از جراحی آب مروارید بدون عارضه، استحمام بلامانع است

عوارض بعد از جراحی آب مروارید کدامند ؟

۱-عفونت

۲-التهاب بعد از عمل

۳-خونریزی

۴-ورم بخش مرکزی شبکیه (ماکولا)

۵-افزایش فشار داخل چشم

۶-تورم شبکیه چشم

۷-جدا شدگی پرده شبکیه

۸-تورم قرینه

۹-پارگی شبکیه

بدیهی است هر جراحی ای دارای عوارضی است و عمل آب مروارید نیز از آن مستثناء نیست.در برخی افراد بعد از عمل جراحی آب مروارید ممکن است بعضی از این عوارض بروز کند و در برخی نیز هیچ کدام از آنها ایجاد نشود.

دقت چشم پزشک در حین جراحی آب مروارید ، مراقبت های بیمار پس از عمل آب مروارید در کاهش این عوارض تاثیر گذار است .

چه زمانی بینایی طبیعی می شود؟

چند روز پس از عمل می توان فعالیت‌های روزانه را شروع کرد. اما بینایی ممکن است تا مدتی کامل نباشد. پس از عمل، چشم برای عادت کردن با شرایط جدید نیاز به زمان دارد تا به طور مناسبی با چشم دیگر هماهنگی ایجاد کند، بخصوص اگر چشم مقابل دچار آب مروارید باشد. در مورد زمان شروع مجدد رانندگی در صورتی که دید کافی داشته باشید مانعی وجود ندارد.

اگر IOL در چشم تعبیه شده باشد ممکن است رنگ‌ها خیلی روشن و یا مختصری آبی به نظر برسند. همچنین اگر در نور شدید خورشید قرار بگیرید همه چیز برای چند ساعت کمی قرمز به نظر می رسد. این اختلالات به این دلیل است که عدسی مصنوعی در چشم شما کاملا شفاف است و نور زیادی به داخل چشم راه می یابد. در عرض چند ماه پس از تعبیه IOL این تغییرات از بین می‌رود. پس از عمل چشم ممکن است نیاز به عینک جدیدی پیدا کنید که بعد از ۲ تا ۳ ماه تجویز خواهد شد.